İsrail'de Atatürk İsrail-Beer Sheva, Mustafa Kemal Atatürk Meydanı: Atatürk Büstü Atatürk büstü, İsrail’in güneyindeki “Necef’in başkenti” olarak bilinen, Birüssebi olarak da adlandırılan Beerşeba (Be’er Sheva) kentinde bulunan Mustafa Kemal Atatürk Meydanı’ndadır. Buradaki meydana “Mustafa Kemal Atatürk Meydanı” adının verilmesi, 2008 yılında Ber Şevalı bir Yahudi olan ve Atatürk’ün çocukluğundan bu yana kendisi için bir “kahraman” olduğunu söyleyen İzak Şatil’in girişimiyle olmuştur. Türk halkına çok derin ve sıcak duygular beslediğini ve Türkiye’ye karşı her bakımdan yakınlık hissettiğini söyleyen Belediye Başkanı Yaakov Terner de bu sürece büyük destek vermiştir.”[1] Mustafa Kemal Atatürk Meydanında Atatürk büstü ile birlikte, kentteki Osmanlı dönemi eski Hicaz Demiryolu’nun istasyonu ile Türk Şehitliği de vardır. Eski Hicaz Demiryolları: 2. Abdülhamit döneminde 1900-1908 tarihleri arasında inşa edilen Hicaz Demiryolları’nın bir kolu da Beer-Sheva’dadır. Halen müze olarak kullanılmaktadır.[2] Beer Sheva (Birüssebi) Türk Şehitliği İsrail: Beer Sheva 298 şehidin bulunduğu şehitliktir. Beer Sheva Cephesinde şehit olan askerlerimizin anısına Beer Sheva Belediyesinin de katkılarıyla 21 Ekim 2002’de yapılmıştır.[3] Atatürk büstü ise Türkiye’de yapılarak Beer Sheva’ya getirildi. İsrail’in Beersheba kentindeki Mustafa Kemal Atatürk Plaza’da yer alan anıt, David Tuviyahu Caddesi ile Ali Daivis Caddesi arasındadır. Anıtın açılışı düzenlenen bir törenle yapıldı.[4] Mustafa Kemal Atatürk büstünün açılışı, İsrail’in Ber Şeva Belediyesi’nin Mustafa Kemal Atatürk adını verdiği meydan ile birlikte Ekim 2008’de yapıldı. Açılış törenine, Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçisi Namık Tan, büyükelçiliğin diğer yetkilileri, askeri ateşeler, Beer Sheva Belediye Başkanı Yaakov Terner’in yanı sıra İngiltere, Avustralya, Yeni Zelanda ve Güney Afrika büyükelçileri, İsrail Dışişleri Bakanlığı mensupları, İsrail’de bulunan Türk görevliler katıldı. Büyükelçi Tan, meydana Atatürk’ün adının verilmesini ve buraya Atatürk büstü konulmasını, “Ber Şevalıların Türk halkına çok değerli bir armağanı” olarak niteledi. Tan, “Osmanlı-Türk izlerini taşıyan Ber Şeva’da böyle bir meydan ve anıtın açılması, bizler için çok anlamlı” dedi. “Beer Sheva, onların hatırasını yaşatmak için her şeyi yapacaktır” diyen Belediye Başkanı Terner da “Beer Sheva cephesinde şehit düşen Türk askerlerine karşı şimdiye kadar eksik kalan bir görevi yerine getirmekten gurur duyduğunu” ifade etti. Atatürk Meydanı yapılması fikrinin öncülüğünü yapan ve bunu uygulayan Beer Shevalı İzak Şatil, “barış şehri” olarak nitelediği kentte bunu başarmaktan duyduğu mutluluğu dile getirdi ve “Rüyalarım gerçek oldu” dedi.[5] Büstün kaidesinde “”Yurtta Barış Dunyada Barış” / Mustafa Kemal ATATURK (1881-1938) / Türkiye Cumhuriyeti’nin Kurucusu / “שלום בבית, שלום בעולם” / מוסטפה כמאל אטאטורק מייסד הרפובליקה של תורכיה / “Peace at Home Büstün kaidesinde Atatürk’ün özlü sözü “Yurtta Barış, Dünyada Barış” ile Mustafa Kemal ATATÜRK (1881 – 1938) ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Kurucusu” ifadesi Türkçe, İbranice ve İngilizce olarak yazılıdır. “Yurtta Barış, Dünyada Barış” Mustafa Kemal ATATÜRK (1881 – 1938) Türkiye Cumhuriyeti’nin Kurucusu “שלום בבית, שלום בעולם” מוסטפה כמאל אטאטורק מייסד הרפובליקה של תורכיה “Peace at Home Peace in the World” Mustafa Kemal ATATÜRK Founder of the Republic of Turk[6] İsrail’de Beer Sheva kentindeki Mustafa Kemal Atatürk Meydanı ve bu meydandaki Atatürk büstü ile birlikte Tel Aviv’de kentinde Atatürk Caddesi ve Hayfa kentinde de Atatürk Ormanı vardır. [1]Milliyet, “İsrail’in ilk Atatürk meydanı Ber Şeva’da…”, 25.10.2008, erişim: 31.10.2024 [2]AA, Salih Zeki Fazlıoğlu “Beer-Sheva’da Osmanlı izleri / Fotoğraflar”, 16.02.2017 erişim: 31.10.2024, (Demiryolu görsel de aynı kaynak) [3]dergipark.org.tr, Cengiz Dönmez, “I. Dünya Savaşıyla İlgili Yurt Dışındaki Türk Şehitlikleri”, Akademik Bakış, Cilt 7, Sayı 14, Yaz 2014, erişim: 31.10.2024 [4]The Holy Land, by Zahi Shaked, YouTube “The Turkish Soldiers Monument and Mustafa Kemal Atatürk Memorial, Beersheba, Israel (Türk Askerleri Anıtı ve Mustafa Kemal Atatürk Anıtı, Beerşeba, İsrail)”, erişim: 26.02.2021, 31.10.2024 [5]Cumhuriyet, “İsrail’de Atatürk Meydanı ve büstü”, 31.10.20218, erişim: 31.10.2024 [6]Görsel: tr.m.wikipedia.org, “Dosya:Mustafa Kemal Ataturk Memorial next to the Turkish Soldiers Monument in Beersheba.jpg”, erişim: 31.10.2024