Avustralya'da Atatürk Avustralya-Canberra: Atatürk Anıt Bahçesi (Ataturk Memorial Garden) Atatürk Anıt Bahçesi (Atatürk Memorial Garden), Avustralya’nın başkenti Canberra’da Avustralya Harp Tarihi Müzesi’nin karşısında Anzak Bulvarı’nın kuzeydoğu ucunda, Fairbaim ve Creswell Caddeleri arasındadır ve park olarak düzenlenmiştir. Atatürk Anıt Bahçesi (Atatürk Memorial Garden), 1915 yılında Birinci Dünya Savaşı sırasında Gelibolu savaşan ANZAC ve Türk askerlerinin kahramanlıkları ve özverileri anısına ve 1985’te Türkiye Cumhuriyeti ile Avustralya arasında yapılan bir anlaşmaya dayalı olarak yapılmıştır.[1] Türkiye, Birinci Dünya Savaşı sırasında Britanya İmparatorluğu’nun ordusunda savaşan, Avustralyalı ve Yeni Zelandalı askerlerden oluşan kolordunun (Australian and New Zealand Army Corps / ANZAC), 25 Nisan 1915 tarihinde Çanakkale Savaşarında çıkarma yaptıkları Gelibolu’daki yere “Anzac Koyu / Anzak Koyu” adını vermiştir. Karşılığında da Avustralya, başkent Canberra’da Atatürk Anıt Bahçesi (Atatürk Memorial Garden) ve Gelibolu Kıyısı (Gallipoli Foreshore), Albany Limanı’ndaki bir koyda da Atatürk Girişi (Atatürk Entrance) Atatürk adlandırması ve düzenlemesi yapmıştır. Atatürk Anıt Bahçesi, sivri yapraklı, yaz kış yeşil kalan ökalüptüs ağaçlarıyla kaplı yemyeşil bir parktır. Bahçenin girişinde, yeşil bir tabelada, altın sarısı harflerle, “ATATÜRK MEMORIAL GARDEN” yazısı okunur. Buradan anıta kadar, 80 metre uzunluğunda, 4 metre genişliğinde bir yol uzanır. Parktan Anıta gitmek üzere özel olarak yapılmış, kiremit rengi ufak çakıl taşları döşenmiş, bakımlı bir yoldur. Avustralya Türkleri bu yolu, Ankara’daki Anıtkabir’in ünlü “Aslanlı Yol”unaa benzetirler. Parkın içine bir anıt – taş (memorial – stone) dikilmiş ve bunun üzerine de Atatürk’ün kabartma profili ile Anzaklar hakkındaki sözlerini içeren bir anıt – kitabe yerleştirilmiştir. Anıta yakın bir yerde de Türkçe ve İngilizce olarak yazılmış bir “Bilgi Levhası” vardır. Levhadaki metin şöyledir: ATATÜRK ANIT BAHÇESİ 1985 YILINDA, I. DÜNYA SAVAŞI SIRASINDAKİ GELİBOLU SEFERİ’NDEN 70 YIL SONRA, TÜRK HÜKÜMETİ, 25 NİSAN 1915’DE AVUSTRALYA VE YENİ ZELANDA ASKERLERİNİN, GELİBOLU YARIMADASI’NDA İLK DEFA AYAK BASTIKLARI BÖLGEYİ “ANZAK KOYU” OLARAK ADLANDIRMAYI KABUL ETMİŞTİR. BU DAVRANIŞA KARŞILIK AVUSTRALYA HÜKÜMETİ DE ŞİDDETLE SAVAŞILAN BU SEFERDE GÖREV ALMIŞ OLAN ANZAK VE TÜRK ASKERLERİNİN KAHRAMANLIK VE FEDAKÂRLIKLARININ ANISINA BU “ANIT BAHÇEYİ” TESİS ETMİŞTİR. GELİBOLU SEFERİ SIRASINDA TÜRK KUVVETLERİNİN KOMUTANI OLAN KEMAL ATATÜRK (1881 – 1938) MODERN TÜRKİYE’NİN KURUCUSU VE İLK CUMHURBAŞKANI İDİ. ANITIN ÜZERİNDE YAZILI OLAN SÖZLER ATATÜRK’ÜN GELİBOLU’DAN GERİ DÖNMEYEN ANZAKLAR İÇİN SÖYLEDİĞİ TAKDİR İFADELERİDİR. Metnin İngilizce aslı şudur: ATATÜRK MEMORIAL GARDEN IN 1085 SEVENTY YEARS AFTER THE GALLİPOLİ CAMPAİNG OF WORLD WARI, THE TURKISH GOVERNMENT AGREED TO RECOGNISE’THE NAME “ANZAC COVE” FOR THE PLACE ON THE GALLİPOLİ PENINSULA WHERE THE FIRST AUSTRALIAN AND NEW ZELAND TROOPS LANDED, ON 25 APRIL 1915. IN RETURN FOR THIS GESTURE, THE AUSTRALIAN GOVERNMENT ESTABLISHED THIS MEMORIAL GARDEN, WHICH HONOURS THE HEROISM AND SELF – SACRIFICE THAT DISTINGUISHED BOTH THE ANZAC AND TURKISH TROOPS WHO TOOK PART IN THAT BITTERLY FOUGHT CAMPAIGN. KEMAL ATATÜRK (1881 – 1938) WAS FOUNDER AND FIRST PRESIDENT OF MODERN TURKEY, AND LEADER OF THE TURKISH FORCES’IN THE GALLİPOLİ CAMPAİNG. THE WORDS INSCRIBED ON THE MEMORIAL ARE ATATURK’S TRIBUTE TO THOSE ANZACS WHO DID NOT RETURN FROM GALLİPOLİ Bu bilgi levhasından on adım kadar ilerde asıl Atatürk Anıtı vardır[2] Atatürk Anıt Bahçesi (Atatürk Memorial Garden)[3] [1]Monument Australia, monumentaustralia.org.au, “Ataturk Memorial Garden”, erişim: 23.02.2025 [2]Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Dr. Bilal N. Şimşir “Kanberra’da Atatürk Anıtı Tasarısı”, Sayı: Kasım 2001, Cilt XVII – Sayı 51, erişim: 22.02.2025 [3]Atatürk Anıt Bahçesi (Atatürk Memorial Garden) Görselleri: Monument Australia, . monumentaustralia.org.au, “Atatürk Memorial Garden”, (Photographs supplied by Russell Byers, 30-January-2015), erişim: 23.02.2025