Kuzey Makedonya-Merkez Jupa (Center Župa), Mustafa Kemal Atatürk İlköğretimokulu: Atatürk Büstü Kuzey Makedonya-Merkez Jupa (Center Župa), Mustafa Kemal Atatürk İlköğretimokulu: Atatürk Büstü Atatürk’ün bu büstü, Kuzey Makedonya’nın Arnavutluk sınırında yer alan Merkez Jupa (Центар Жупа Centar Župa) belediyesi bölgesinde bulunan Mustafa Kemal Atatürk İlköğretim Okulu bahçesindedir. Makedonca, Arnavutça ve Türkçe dillerinde öğretim yapan okul bahçesindeki Atatürk büstünün kaidesinde Türkçe ve Makedonca olarak, Atatürk’ün adı yazılıdır. “МУСТАФА К. АТАТУРК MUSTAFA K. ATATÜRK 1881-1938” Merkez Jupa (Center Župa): Mustafa Kemal Atatürk İlkokulu, Atatürk Büstü[1] [1]Görsel: mk.wikipedia.org, “ОУ „Мустафа Кемал Ататурк“ – Центар Жупа”, erişim: 22.12.2024
Romanya-Köstence: Atatürk Büstü Romanya-Köstence: Atatürk Büstü Atatürk’ün bu büstü, Romanya’nın Dobruca bölgesindeki Köstence (Constanța) kentinde bulunan Belediye Parkı (Parcul Primăriei / City Hall’s Park) içindedir. Büst[1], Türkiye Cumhuriyeti Bükreş Büyükelçiliğinin destekleri ve Köstence Başkonsolosluğunun girişimiyle yapıldı. Büstün açılışı, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yıldönümü vesilesiyle, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün ebediyete intikal edişinin 85. yıl dönümü olan 10 Kasım 2023 tarihinde yapıldı. Açılış töreni Türkiye’nin Bükreş Büyükelçisi Özgür Kıvanç Altan tarafından yapıldı. Açılış törenine, Türkiye’nin Köstence Başkonsolosu Emre Yurdakul, Köstence Belediye Başkanı Vergil Chitac, Köstence İl Meclis Başkanı Mihai Lupu, Romanya Türk Tatar Milletvekili Ahmet Varol, Romanya Türk Demokrat Birliği Milletvekili Hüseyin İbram, Romanya’daki STK temsilcileri, üniversite öğrencileri, soydaş ve vatandaşlar katıldı. Törende bir dakikalık saygı duruşundan sonra her iki ülke milli marşları okundu. Köstence’de açılışı gerçekleştirilen Atatürk büstü, Bükreş, Mecidiye ve Tulcea şehirlerinden sonra ülkenin kamusal alanındaki dördüncü Atatürk büstü oldu.[2] “Törenin ardından Remus Opreanu Salonunda Ovidius Üniversitesi Tarih Fakültesi Dekanı Prof. Plopeanu tarafından “Mustafa Kemal Atatürk” konulu bir sunum gerçekleştirildi. Sunum sırasında Bükreş Büyükelçisi Özgür Kıvanç Altan tarafından katılımcılara hitapta bulunuldu. Cumhuriyetimizin 100. yılında gerçekleştirilen bu anlamlı tören ve açılış için Köstence Başkonsolosu Emre Yurdakul, Köstence Belediyesi ve İl Meclis Başkanlığı’na teşekkür etti. Bükreş Büyükelçisi Özgür Kıvanç Altan ise sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada şöyle dedi: Soydaşlarımızın ve vatandaşlarımızın yaşadığı Köstence için ne kadar özel bir gün! Başkonsolosumuz Emre Yurdakul’a emekleri için teşekkür ediyoruz. Başta İl Meclis Başkanı Mihai Lupu ve Belediye Başkanı Vergil Chițac olmak üzere tüm Romen makamlarına, Romen dostlarımıza şükranlarımızı sunuyoruz.”[3] Köstence, Belediye Parkındaki Atatürk büstü, Bükreş kentinde bulunan Atatürk büstünün, kaidesi biçimi dışında, benzeridir. Bu büstün kaidesinde de “MUSTAFA KEMAL ATATÜRK / Türkiye Cumhuriyeti’nin Kurucusu” Türkçe ve Rumence (Fondatorul Republicii Turcia) Atürk’ün “Yurtta Barış, Dünyada Barış” özlü sözü de Türkçe ve Rumence (Pace m tară, pace în lume) olarak yazılıdır. Köstence, Atatürk Büstü[4] [1]Gazete Balkan, “Köstence Atatürk Büstü açılışından kareler”, 13.11.2023, erişim: 21.12.2024 [2]Hayat Gazetesi, hayat.ro, “Köstence’de Atatürk büstü açıldı”, 10.11.2023, erişim: 18.12.2024 [3]Gazete Balkan, “Köstence’de Atatürk Büstü açıldı”, 11.11.2023, erişim: 21.12.2024 [4]Google Haritalar, “City Hall’s Park (Belediye Parkı)”, Sao Diouani, Fotoğraf – Eyl 2024, erişim: 21.12.2024
Fransa-Paris, Epinay Sur Seine: Atatürk Büstü Fransa-Paris, Epinay Sur Seine: Atatürk Büstü Atatürk’ün bu büstü, Fransa’nın başkenti Paris’in Epinay Sur Seine banliyösündedir. Büstü yaptıran, 2008 yılında kurulan “Paris Trabzonlular Derneği” (Association Trabzon Paris), büstün bulunduğu yer, mülkiyeti “Epinay Sur Seine” belediyesinde olan “60 Av. de la Marne, 93800 Épinay-sur-Seine, Fransa” adresindeki derneğin bahçesidir. “Derneğin başkanlığını Akçaabatlı Bülent Cumur yapıyor. Uzun yıllar önce Eczacı kalfalığını bırakarak, Fransa’nın başkenti Paris’e gitmiş. Kurmuş olduğu bu dernek, daha çok sanat geceleri, resim sergileri, sanatsal etkinlikler düzenliyor. Bir nevi Türkiye’nin ve Trabzon’un tanıtımı yapıyor. Son olarak dernek, bugüne kadar belki de siyasilerin, hatta Atatürkçü Düşünce Derneği’nin yapamadığı bir işi başardı. Derneğin bulunduğu binanın bahçesine Atatürk’ün büstünü dikme iznini aldı.”[1] “Atatürk bizim kurucu önderimiz. Cumhuriyet’in kurucusu Gazi Mustafa Kemal, olmazsa olmazımızdır. Dolayısıyla bizim olduğumuz yerde Atatürk’ün olması lazım. Ben burada bunun eksikliğini çok gördüm ve bu vesileyle de çok mücadele ettik.” diyen Bülent Cumur Atatürk Projesini yaşama geçirilmesinin hikâyesini şöyle anlatıyor: “Hervé CHEVREAU, 2001 yılından itibaren belediye başkanıdır. 17 yıldır kendisiyle tanışıyoruz. İyi bir dostluğumuz, iyi bir hukukumuz var. Türkleri çok seven, Türk dostu çok iyi bir insandır. Bize her türlü katkıyı sağlıyor. Dernek binamızı bize 49 yıllığına kirasız hibe etmiştir. Atatürk büstünü açmak için bize izin veren belediye başkanı, dışarıdan yoğun baskılara karşın imzamı attım dedi. Belediye başkanını Trabzon’a da götürdüm. Kafasındaki Trabzon ve Türkiye imajı değişti. “Giderken, gelirken getirdiğim Türkiye ile Trabzon’u bıraktım, yeni bir Trabzon yeni bir Türkiye ile döndüm Paris’e dedi, çok mutlu oldu.”[2] Epinay Sur Seine belediye başkanı Hervé CHEVREAU, Paris Trabzonlular Derneğinin dernek binasının bulunduğu binanın bahçesine Atatürk büstünün dikilmesine yönelik izin talebine, Bülent Cumur’a yazdığı 02.05.2024 tarihli şu mektupla* olumlu yanıt verdi: “Objet: Autorisation installation d’un buste d’Ataturk Le 2 Mai 2024 Monsieur CUMUR, chea rén deur. Vous m’avez fait part de la demande de l’association de Trabzon et sa Région d’installer le buste de Mustafa Kemal ATATURK sur la parcelle (côté Avenue de la Marne) du local que la Ville a mis à disposition auprès de votre association afin qu’elle poursuive ses activités et son rayonnement culturel à Epinay-sur-Seine. J’ai également pris bonne note de l’importance de cette figure emblématique de la Turquie à différents égards: Mustafa Kemal ATATURK est en effet considéré comme le père fondateur de la République de Turquie qu’il instaure le 29 octobre 1923, donnant à la nation turque le droit d’exercer la souveraineté populaire à travers une démocratie représentative. Mustafa Kemal ATATURK a notamment mis en nnplace en Turquie le principe de la laïcité, la religion ne s’exprimant que dans la sphère privée. Avec ce nouveau régime, il a également mis en place une organisation législative et juridique moderne dans laquelle la polygamie est interdite et les femmes et les hommes deviennent égaux en droits. Les femmes obtiennent ainsi le droit de vote en 1930 pour les élections municipales et 1934 pour les élections nationales. Ces valeurs rejoignent les valeurs que porte notre pays. A ce titre, je vous donne l’autorisation d’installer le buste de Mustafa Kemal ATATURK sur la parcelle côté Avenue de la Marne. Je vous prie de croire, Monsieur le Président, en l’assurance de mes respectueuses salutations. Le Maire / Hervé CHEVREAU / (SEINE-SAINT-DENIS” Mektup Türkçeye şöyle çevrilebilir: “Konu: Atatürk büstünün yerleştirilmesine izin verilmesi 2 Mayıs 2024 Sayın Bülent CUMUR Trabzon Derneği Başkanı Trabzon ve Bölge Derneği’nin hizmetine devam etmesi için, Belediyenin derneğinize tahsis ettiği arsaya (Avenue de la Marne tarafı) Mustafa Kemal ATATÜRK büstünün yerleştirilmesi yönündeki talebini bana bildirmiştiniz. Epinay-sur-Seine’deki faaliyetler ve kültürel etkisi. Türkiye’nin bu sembolik şahsiyetinin farklı açılardan önemine de dikkat çektim: Mustafa Kemal ATATÜRK, aslında 29 Ekim 1923’te kurduğu ve Türk ulusuna temsili demokrasi yoluyla egemenlik hakkını kullanma hakkını veren Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu babası sayılıyor. Mustafa Kemal ATATÜRK, Türkiye’de özellikle laiklik ilkesini, dinin yalnızca özel alanda ifade edilmesini sağladı. Bu yeni rejimle birlikte çok eşliliğin yasaklandığı, kadın ve erkeğin eşit olduğu modern bir yasama ve hukuk teşkilatını da kurdu. Böylece kadınlar 1930’da belediye seçimlerinde ve 1934’te ulusal seçimlerde oy kullanma hakkını elde ettiler. Bu değerler ülkemizin sahip olduğu değerlerle örtüşmektedir. Bu itibarla, Mustafa Kemal ATATÜRK’ün büstünü Avenue de la Marne tarafındaki arsaya yerleştirmeniz için size yetki veriyorum. Lütfen Sayın Başkan, saygı dolu selamlarımı kabul edin. Belediye Başkanı / Hervé CHEVREAU / (SEINE-SAINT-DENIS)” Paris Trabzonlular Derneği bahçesindeki Atatürk büstü, Fransa’daki ilk Mustafa Kemal Atatürk büstüdür. Fransa’ya ilk kez Atatürk büstü koyulmasının gururunu yaşadıklarını belirten dernek başkanı Bülent Cumur, belediye başkanın Atatürk büstü için izin verdiği andaki duygularını da şöyle ifade ediyor: “Daha önce birçok dernek bununla ilgili başvuruda bulunmuştu ama sonuç alınamamıştı. Biz Paris Trabzon Kültür Derneği olarak bulunduğumuz bölgedeki belediye ile sürekli kültür sanat faaliyetleri yaptığımız için bize daha olumlu yaklaştılar. Son olarak yaptığımız resim sergisinde Belediye Başkanı Hervé Chevreau, bana teklifimizi kabul ettiklerini söyledi. Bunun üzerine ben ağlamaya başladım. Bu herkese nasip olacak bir iş değil.“[3] Atatürk büstü Trabzon’da heykeltıraş Suphi Ertuğrul tarafından yapıldı ve diplomatik kargo ile Fransa’ya gönderildi. Büstün kaidesinde Atatürk’ün “YURTTA SULH, CİHANDA SULH”, “PAIX DANS LA PAYS, PAIX DANS LE MONDE” özlü sözü Türkçe ve Fransızca olarak yazılıdır. Büstün açılışı 2024 yılı Cumhuriyet bayramından üç gün önce, 26 Ekim 2024 Cumartesi günü yapıldı. Açılış Öncesi Trabzon Evi’nin önü Türk Bayrakları ve Atatürk posterleri ile donatıldı. Açılışa Yavuz Aydın, Meral Akşener ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyesi Müsavat Dervişoğlu gibi siyasiler çiçek gönderdi.”[4] Açılışa Türkiye Cumhuriyeti Paris Büyükelçisi Yunus Demirer, Başkonsolos Kerem Yılmaz, Épinay-sur-Seine Belediye Başkan Yardımcısı Muhammed, İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Şükrü Kuleyin, Paris Türk Kültür Dernekleri Başkanı Lütfi Bilgen, iş dünyasının önde gelen isimleri ve Fransa’da yaşayan 150’yi aşkın davetli katıldı. Paris Trabzonlular Derneği, bu unutulmaz günün gerçekleştirilmesinde emeği geçen herkese içten teşekkürlerini sunarken, Atatürk’ün evrensel değerlerini Fransa’da yaşatmaya ve bu değerleri daha geniş kitlelere ulaştırmaya kararlı olduklarını vurguladı. [5] Şükrü Kuleyn ise açılışta yaptığı konuşmada şunları söyledi: “Bugün liderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün büstünün Fransa’nın başkentinde açıldığı için o kadar mutluyum ki anlatamam. Emeği geçen dernek başkanı Mustafa Cumur ve bütün yurttaşlara teşekkür ediyor Mustaf Kemal ve silah arkadaşlarını rahmet ve minnetle yâd ediyorum”[6] Paris Trabzonlular Derneği, bir sonraki hedeflerini bulundukları caddenin adını “Atatürk Caddesi” olarak değiştirmek olduğu söylüyor. Görseller: Haber Anlık, “Paris Trabzonlular Derneği İlki Yaptı! Fransa’ya Atatürk Büstünü Diktiler!”, 26.10.2024, erişim: 27.10.2024 [1]Akçaabat Yeni Haber, Mehmet Salih Köse “19 MAYIS VE PARİS’TE ATATÜRK”,21.05.2024, erişim: 27.10.2024 [2]CNN TÜRK, “Fransa’ya İlk Atatürk Büstü Dikiliyor! 10 Yıllık Mücadele Sonucu…”, 11.10.2024, erişim: 2.10.2024 *Belediye Başkanının mektubunun görseli: @devrimhh (Devrim Hacısalihoğlu) “Olumlu yanıt geldi. Fransa’da ilk kez bir Atatürk büstü açılacak…”, May 4, 2024, erişim: 27.10.2024 [3]Gazete Duvar, “Trabzon Kültür Derneği’nden Fransa’ya ilk Atatürk büstü: ‘Değerlerimiz örtüşüyor’”, 07.05.2024, erişim: 27.10.2024 [4]Haber Anlık, “Paris Trabzonlular Derneği İlki Yaptı! Fransa’ya Atatürk Büstünü Diktiler!”, 26.10.2024. erişim: 27.10.2024 [5] Paris Trabzonlular Derneği, Basın Bildirisi, Paris 26 Ekim 2024 [6)61 saat, “Fransa’da bir ilk! Trabzonlular Paris’te Atatürk büstü açtı”, 26.10.2024, erişim: 27.10.2024
Almanya-Berlin, Madame Tussauds Müzesi: Atatürk’ün Balmumundan Yapılmış Heykeli Almanya-Berlin, Madame Tussauds Müzesi: Atatürk’ün Balmumundan Yapılmış Heykeli Madame Tussauds Berlin Müzesi, Atatürk’ün Balmumundan Heykeli [11] Madame Tussauds Müzesi, merkezi Londra’da bulunan balmumu heykel müzesidir. Müzeyi, balmumundan heykel ustası Marie Tussaud (1761-1850) kurmuştur. İstanbul ve Berlin dahil 24 kentte şubesi vardır. [1] Müzenin Londra’daki merkezindeki Atatürk’ün balmumundan yapılmış ilk heykeli Atatürk’e benzemiyordu. Prof. Yılmaz Büyükerşen’in 1966’da gördüğü biçimiyle “Çiçek bozuğu yüzlü, omuzları düşük bir frak giymiş, hiçbir Türkün beğenmediği, Atatürk’ten başka herkese benzetebilen bir heykel” idi. Birçok kişi ve Büyükerşen, hatta büyükelçiler bu durumu müzeye ileterek, heykelin değiştirilmesini talep ederler. Ancak müze yetkililerine kabul ettiremezler. Salt bu nedenle balmumu ve heykel yapımını öğrenerek, birçok heykel yapan Büyükerşen, Müzedeki heykelinin Atatürk’e benzemediğini ve değiştirilmesini de müzenin kabul etmediğini, Eskişehir’de komutan İbrahim Fırtına’ya anlatır. Sayın Fırtına da Harp Akademileri komutanı iken, Koç Grubu başkanı Mustafa Koç’a bu durumu ileterek, ‘Siz özel sektörsünüz, Londra Madame Tussauds’daki Atatürk heykelini siz değiştirirsiniz” der.[2] Bunun üzerine Koç grubu müze ile iletişime geçer. “Müze yönetimi iki koşulla kabul eder. Müzenin Baş heykeltıraşı, Profesör Büyükerşen’le birlikte çalışacak, Koç grubu tüm masrafları karşılayacak ve üstüne 70 bin pound ödeyecekti. İki karşı koşulla yanıt verilerek kabul edilir. Müzenin heykeltıraşı öncelikle Lord Kinross’un Atatürk biyografisini okuyacak, ardından Anıtkabir’i görecek, sonra heykele başlayacaktı. Çünkü Atatürk, sadece vücut ölçülerinden, fotoğraflarından ibaret değildi. Önce Atatürk’ün dehasını, ışıltısını, Türk milletinin Atatürk’e sevgisini, saygısını tanımak gerekiyordu. Heykel için, Atatürk’ün 10 Kasım 1938’de vefatından hemen sonra alınan ve Anıtkabir’de korunan birebir yüz maskı kopyalandı. Vücut ölçülerini ve karizmasını ortaya koyan fotoğrafları Prof. Büyükerşen verdi. Atatürk’e dair tüm askeri organizasyonu da Kurmay Albay İsmet Çınkı üstlendi.“[3] Türkiye’ye gelen ekibe verilen pek çok görsel ve yazılı materyal sonucunda elde edilen verilerle[4] ve yaklaşık bir yıl süren çalışma sonucunda, Komutan İbrahim Fırtına’nın vesile olduğu, Profesör Yılmaz Büyükerşen’in danışmanlığını yaptığı projeye esas, Atatürk’ün yeni heykeli ortaya çıkar[5]. Madame Tussauds başka heykeltıraşların çalışmalarını kabul etmiyordu. Bu nedenle Atatürk’ün yenilenen heykeli, müzenin Londra Stüdyoları’nda, 30’un üzerinde kendi heykeltıraşları olan sanatçı ve tasarımcı tarafından ve Madame Tussauds Londra’da bulunan Atatürk figürü esas alınarak yapıldı. Bu heykelde Atatürk, dünya çapında bir devlet adamı olarak öne çıktığı ve üçüncü kez cumhurbaşkanı seçildiği 1931 yılındaki haliyle tasvir edilmiştir.[6] Koç Grubunca yenilenen Atatürk’ün balmumu heykelinin açılışı, 10 Kasım 2005’te Madame Tussauds Müzesi’nde yapıldı. Koç Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Koç törende şu konuşmayı yapar: “Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün aslına uygun balmumu heykelinin açılışını, Atatürk’ün ölüm yıldönümü olan 10 Kasım tarihinde yapmak bizim için çok anlamlı. Zira fiziken aramızda olmasa da, 20. Yüzyılın liderleri arasında, peşinden kitleleri sürükleyebilecek karizmaya ve öngörüye sahip, idealleri halen yaşayan ve fikirleri ile ‘ölümsüz’ başka bir lider yok…” [7] Atatürk’ün Madame Tussauds Londra Müzesi’ndeki yenilenen heykeli, belirli zamanlarda müzenin Madame Tussauds Berlin (2008-2010) ve Madame Tussauds İstanbul şubesi (2016) açılışlarında da sergilenmiş, sonra tekrar Londra’daki merkezine götürülmüştür. Ancak Almanya Türk toplumu, diplomatik temsilcilerimiz ve STK’larca heykelin Berlin’de sürekli sergilenmesi talep ediliyordu. Bu konuda özellikle, Yürüyen Köşk Derneği Başkanı ve Emekli Ataşe Metin Erdoğan başta olmak üzere, Türklerin 7 yıl süren yazışma ve çabaları sonucunda müze yetkilileri ikna edilerek heykel, Cumhuriyet’imizin yüzüncü yılı olan 2023’te süresiz olarak Berlin’e getirildi. Açılış, 10 Kasım 2023’te yapıldı. Atatürk’ün balmumu heykelinin açılışını, Yürüyen Köşk Derneği Başkanı ve Emekli Ataşe Metin Erdoğan ile Türkiye’nin Berlin Başkonsolosu İlker Okan Şanlı birlikte yaptılar. Başkonsolos şöyle konuştu: “Heyecanlıyız, mutluyuz, gururluyuz. Atamızın heykelinin Berlin’de olması buradaki Türk toplumuna da yakışan bir şey. Zamanlaması da olağanüstü. Cumhuriyet’in 100. yılını kutluyoruz. Aynı zamanda Atamızın aramızdan ayrılışının 85. yılı olması nedeniyle de anlamlı. Heykelin burada olması Türk toplumuyla Alman toplumu arasındaki bağın güçlenmesine ve Atatürk’ün ideallerinin daha geniş kitlelere ulaştırılmasına yardımcı olacaktır.’ Berlin Madame Tussauds Müzesi Müdürü Nadja Troublefield de yeniden sergilenen Mustafa Kemal Atatürk’ün balmumu figürünün özel önemine işaret ederek “Mustafa Kemal Atatürk’ün sergimize dahil edilmesi, Madame Tussauds Berlin için önemli bir adım. Bu eşsiz kişiliği koleksiyonumuza katmaktan gurur duyuyoruz. Sadece Türk toplumu için değil tüm ziyaretçiler için büyük önem taşıyacağına inanıyoruz.” ifadelerini kullandı.”[8] Müzede Atatürk heykeli için ayrılan bölümde Atatürk’le ilgili görsellere de yer verilmiştir. Bunlar; kapağında Atatürk olan TIME dergisinin fotoğrafı; Atatürk’ün elinde tebeşirle önünde yer aldığı fotoğraftaki kara tahta (Harf Devrimi); Atatürk hakkında özet bilgilerin yazılı olduğu bir tablo; Atatürk’ün ölüm anını sembolize eden, 09.05’i gösteren saat ve Türkiye’nin tapusu Mustafa Kemal Atatürk görselleridir. [9] Madame Tussauds Berlin, Atatürk’ün Balmumundan Yapılmış Heykeli Görselleri[10] [1]VİKİPEDİ, “Madame Tussauds” [2]HABERTÜRK, haberturk.com, Yılmaz Büyükerşen, Balçiçek İlter’e konuştu “Her şey Atatürk’e benzemeyen o heykel yüzünden başladı”, 20.05.2013, erişim: 31.12.2024 [3]Sözcü, sozcu.com.tr, Yılmaz Özdil “İki Mustafa…”, 23.01.2016, erişim: 31.12.2024 [4]Hürriyet bigpara, hurriyet.com.tr, “Koç: Atatürk heykelini gerçeğe uydurduk”, 11.11.2005, erişim: 31.12.2024 [5]GÖRSEL: Sözcü, sozcu.com.tr, Uğur Dündar “Mustafa Koç’un Atatürk sevgisi…”, 23.07.2023, erişim: 31.12.2024 [6]Vatan, “İşte en gerçekçi Atatürk heykeli”, 06.11.2016, erişim: 03.10.2024 [7]Koç, koc.com.tr, “Koç Holding’ten Ulu Önder’e Saygı”, 10.11.2005, erişim: 31.12.2024 [8]AA, “Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün balmumu heykeli, Berlin’de ziyarete açılıyor”, 09.11.20223, erişim: 03.10.2024 [9]Kalpak TV, “Atatürk Heykeli Dünyanın En Prestijli Müzesinde// 7 Yıllık Mücadele”, 09 Şubat 2024, erişim: 04.10.2024 [10] Görseller: Haberci Gazete, “Atatürk’ün balmumu heykeli, Berlin’de ziyarete açılıyor”, 09 Şubat 2024, erişim: 04.10.2024 [11]Google Haritalar, “Madame Tussauds Berlin Müzesi”, “Fotoğraf: Mike K. Eyl 2024”, erişim: 04.10.2024
Azerbaycan-Bakü, Atatürk Merkezi: Atatürk Büstü Azerbaycan-Bakü, Atatürk Merkezi: Atatürk Büstü Atatürk’ün bu büstü, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de bulunan “Atatürk Merkezi” (Atatürk Merkezi) veya kısaca AzAtaM binasında bulunuyor. [1] Bakü – Atatürk Merkezi, Atatürk Büstü Tarihi bir yapı olan ve 2001 tarihinde kurulan Atatürk Merkezi binası içindeki Atatürk büstü, girişte, üst kata çıkan merdiven kenarındaki boşluktadır. Büst beyaz bir mermer kaide üzerine yerleştirmiştir. Kaide üzerinde herhangi bir yazı bulunmamaktadır. Bakü – Atatürk Merkezi [2] [1] İnstagram, art__gunayzebic_ “Baku. Ataturk Kultur Merkezi”, 13.12.20217, erişim: 09.11.2024 [2] İnstagram, Ataturk Merkezi, nigarxitektor “ATATÜRK MƏRKƏZİ”, 31.08.2019, erişim: 09.11.2024
Arnavutluk-Tiran, Zall-Harr: Mustafa Kemal Atatürk Okulu Atatürk Büstü Arnavutluk-Tiran, Zall-Harr: Mustafa Kemal Atatürk Okulu Atatürk Büstü Atatürk’ün bu büstü, Arnavutluk’un başkenti Tiran’ın Zall-Herr yerleşim bölgesinde yer alan, Tiran – Zall-Herr, Mustafa Kemal Atatürk Okulu (Shkolla e Mesme e Bashkur Mustafa Kemal Atatürk Zall – Herr) binasındadır, Okul, adı 1997’de Atatürk olarak değiştirilen okullardan birisidir ve 9 yıllıktır. Atatürk büstü, okul binasının koridorundaki Atatürk köşesindedir. Atatürk köşesindeki büstün arkasında, Türk Bayrağı ile Arnavutluk bayrakları bulunuyor. Ayrıca Arnavutluk’un ulusal marşı “Himni i Flamurit” ile Atatürk hakkında Arnavutça yazılmış bilgilerin bulunduğu bir kompozisyon şeklinde düzenlenmiştir.[1] [1]TİKA, “TİKA tarafından yenilenen Zallherr “Mustafa Kemal Atatürk” okulu hizmete açıldı”, 20.09.2016, erişim: 18.10.2024 Görseller: 1, 2. Görsel: Ermal Mazari, “ERMIONI CEKANI DREJTORE E ZYRES ARSIMORE KAMEZ SHKOLLA MUSTAFA KEMAL ATATURK ZALL HERR”, 17.10.2018, erişim: 17.10.2024; 3. Görsel: Facebook, Facebook, Shkolla e Mesme e Bashkuar “Mustafa Kemal Ataturk” Zall-Herr, 10.09.2017, erişim: 17.10.2024
Kuzey Makedonya-Manastır (Bitola), Müze Bitola, Atatürk Anı Odası: Atatürk Rölyefi Kuzey Makedonya-Manastır (Bitola), Müze Bitola, Atatürk Anı Odası: Atatürk Rölyefi Atatürk’ün bu rölyefi, Kuzey Makedonya’nın Manastır (Битола Bitola) kentinde bulunan Manastır Şehir Müzesi (Müze Bitola) binasının içindeki Mustafa Kemal Atatürk Anı Odasındadır. Mustafa Kemal 1886-1889 yılları arasında, 1845 yılında askeri okul olarak yapılan ve eski Manastır Kışlası olarak bilinen bu binadaki Mektebi Askeri İdadi’de okumuştur. 1974 yılına kadar askeri kışla olarak kullanılan ve 1976 yılında Enstitü ve Müzeye binaya dönüştürüen binada, 1978’te “Mustafa Kemal Atatürk Sergisi açıldı”. 1994‘te, 40 m² alana sahip “Mustafa Kemal Atatürk Anı Odası ve Kalıcı Müze Sergisi” oluşturuldu. 1998 yılında bu alan 120 m² olarak genişletilerek yeniden düzenlendi.[1] 2006’da Türk Genelkurmay Başkanlığı[2], 2013 yılında da Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Türk İş Birliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) tarafından tadilatı ve tefrişatı yapıldı. Atatürk Anı Odasında, Atatürk’ün sözleri ve fotoğrafları, okul dönemine ait üniformaları, kitapları, madalyaları ile okuduğu kitaplar ve kendisi hakkında yazılan kitaplar ve diğer eşyaları bulunuyor. Atatürk’ün, eğitimi sırasında aldığı notlar sergileniyor. Anı odası duvarlarında Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş dönemlerine ait Savaş fotoğrafları ve hemen yanında önemli olayların açıklamaları ve özlü sözleri yer alıyor. Işıklı panolarla Büyük Taarruz, Sakarya ve Çanakkale Savaşı Türkçe, Makedonca ve İngilizce dillerinde anlatılıyor. Atatürk Anı Odası’nda, Atatürk’ün bir büstü ve iki rölyefi ile iki de heykeli vardır. Atatürk rölyefi (kabartma), Atatürk Anı Odası duvarında çerçeveli olarak asılıdır. Kabartma altında “K. Atatürk” imzası da vardır. Manastır Asteri İdadisi, Atatürk Rölyefi (Kabartması) [3] [1]muzejbitola.mk, “Location” (Konum), “Ulusal Kültürel Anıtları Koruma Enstitüsü ve Bitola Müzesi Binası” [2]Hürriyet, hurriyet.com.tr, “Manastır’daki Atatürk Anı Odası yenilendi” [3]Görseller: Google Haritalar, “Manastır Askeri İdadisi”, Melike Ulusoy- Kas 20240, erişim: 01.12.2024
Kuzey Makedonya-Manastır (Bitola), Müze Bitola, Atatürk Anı Odası: Manastır Askeri İdadisi Öğrencisi Mustafa Kemal Heykeli Kuzey Makedonya-Manastır (Bitola), Müze Bitola, Atatürk Anı Odası: Manastır Askeri İdadisi Öğrencisi Mustafa Kemal Heykeli Manastır Askeri İdadisi Öğrencisi Mustafa Kemal Heykeli, Kuzey Makedonya’nın Manastır (Битола Bitola) kentinde bulunan Manastır Şehir Müzesi (Müze Bitola) binasının içindeki Mustafa Kemal Atatürk Anı Odasındadır. Mustafa Kemal 1886-1889 yılları arasında, 1845 yılında askeri okul olarak yapılan ve eski Manastır Kışlası olarak bilinen bu binadaki Mektebi Askeri İdadi’de okumuştur. 1974 yılına kadar askeri kışla olarak kullanılan ve 1976 yılında Enstitü ve Müzeye binaya dönüştürüen binada, 1978’te “Mustafa Kemal Atatürk Sergisi açıldı”. 1994‘te, 40 m² alana sahip “Mustafa Kemal Atatürk Anı Odası ve Kalıcı Müze Sergisi” oluşturuldu. 1998 yılında bu alan 120 m² olarak genişletilerek yeniden düzenlendi.[1] 2006’da Türk Genelkurmay Başkanlığı[2], 2013 yılında da Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Türk İş Birliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) tarafından tadilatı ve tefrişatı yapıldı. Atatürk Anı Odasında, Atatürk’ün sözleri ve fotoğrafları, okul dönemine ait üniformaları, kitapları, madalyaları ile okuduğu kitaplar ve kendisi hakkında yazılan kitaplar ve diğer eşyaları bulunuyor. Atatürk’ün, eğitimi sırasında aldığı notlar sergileniyor. Anı odası duvarlarında Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş dönemlerine ait Savaş fotoğrafları ve hemen yanında önemli olayların açıklamaları ve özlü sözleri yer alıyor. Işıklı panolarla Büyük Taarruz, Sakarya ve Çanakkale Savaşı Türkçe, Makedonca ve İngilizce dillerinde anlatılıyor. Atatürk Anı Odası’nda, Atatürk’ün bir büstü ve iki rölyefi ile iki de heykeli vardır. Manastır Asteri İdadisi, Atatürk’ün heykeli ve büstü [3] Atatürk’ün heykellerinden birisi olan “Manastır Askeri İdadisi Öğrencisi Mustafa Kemal” heykelidir. Tunçtan yapılmış bu heykel, Atatürk Anı Odası’nda Atatürk büstünün olduğu yerin yanındaki bölümdedir. Bu heykel, 2011 yılında Genel Kurmay Başkanlığı tarafından yaptırıldı. Mezuniyetinin 112 yılında Manastır Müzesi’ndeki Atatürk Anı Odası’na hediye edildi.[4] Bu bilgi, heykelin bulunduğu bölümdeki Türkçe, Makedonca ve İngilizce olarak bir levhada da yazılıdır: Скулптурата “Мустафа Кемал Питомец на Воената гимназија во Битола”, направена по нарачка на Генералштабот на Република Турција и подарена на “Спомен собата на Ататурк” при Градски музеј Битола. 13 Март 2011 “Manastır Askeri İdadisi Öğrencisi Mustafa Kemal” heykeli, Türkiye Cumhuriyeti Genelkurmay Başkanlığı tarafından yaptınlarak, Manastır Şehir Müzesi “Atatürk Anı Odası”na armağan edilmiştir. 13 Mart 2011 The “Mustafa Kemal, Cadet Monastery High School” statue was gifted to the “Atatürk Memorial Room” in the Bitola City Museum by the General Staff of the Republic of Turkey. 13 Mart 2011 Manastır Askeri İdadisi Öğrencisi Mustafa Kemal Heykeli[5] [1]muzejbitola.mk, “Location” (Konum), “Ulusal Kültürel Anıtları Koruma Enstitüsü ve Bitola Müzesi Binası” [2]Hürriyet, hurriyet.com.tr, “Manastır’daki Atatürk Anı Odası yenilendi” [3]Google Haritalar, “Manastır Askeri İdadisi”, coğrafi geziler- Kas 2020, erişim: 01.12.2024 [4]OdaTv, odatv.com, “Atatürk’ün eğitim gördüğü Askeri İdadisi turistlerin ilgi odağı” [5]Görsel: Google Haritalar, “Manastır Askeri İdadisi”, sude yaman – Tem 2023 , erişim: 01.12.2024
Kuzey Makedonya-Merkez Jupa, Kocacık Köyü, Atatürk Anı Evi: Atatürk’ün Balmumundan Yapılmış Çocukluk Dönemi Heykeli Kuzey Makedonya-Merkez Jupa, Kocacık Köyü, Atatürk Anı Evi: Atatürk’ün Balmumundan Yapılmış Çocukluk Dönemi Heykeli Atatürk’ün bu heykeli[1], Kuzey Makedonya’nın Merkez Jupa Belediyesine bağlı Kocacık köyünde bulunan Ali Rıza Efendi Anı Evi Müzesi ve Mustafa Kemal Atatürk Anı Evi’ndedir. Atatürk’ün anne-baba ve diğer aile üyelerinin yaşadığı Kocacık Köyün’ndeki ev, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) tarafından, 19 Mayıs 2014’te “Ali Rıza Efendi Anı Evi Müzesi” olarak yapıldı. Bu müze, Kuzey Makedonya hükümetinin 2023 yılında aldığı kararla “Mustafa Kemal Atatürk Anı Evi” adıyla, ulusal kurum statüsüne alındı. Birbirinden bağımsız iki evden oluşan anı evi yerleşkesinin alt kısmında kalan yapı akraba evi, üst kısımda olan ev ise Anı Evidir. Akraba evinin giriş katında bir mutfak ve üst katında Mustafa Kemal Atatürk’ün idadi yıllarını yansıtan Manastır Odası bulunuyor. Anı Evinde ise, giriş katında bilgilendirme odası ve bilgi panoları; üst katlarda Ali Rıza Efendi, Zübeyde Hanım, Ali Rıza Efendi’nin baba ve annesi olan Kızıl Ahmet Efendi, Ayşe Hanım ile Mustafa Kemal Atatürk ve kız kardeşi Makbule hanımın çocukluk dönemleri gerçekçi silikon heykelleri bulunuyor. [2] Anı Evi’nin giriş katında ziyaretçilerin yazması için konulan anı defterinin yanında Atatürk’ün hayatını yansıtan ve sürekli oynatılan bir film de vardır. Üst katlardaki balmumundan yapılmış birçok heykel Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen tarafından yapılıp Anı Evi’ne hediye edilmiştir. Anı evindeki Atatürk’ün bu heykeli, Atatürk’ü çocukluk döneminde kız kardeşi Makbule ile oynarken yansıtan balmumu heykelidir.[3] Anı evinde, Atatürk’ün Manastır Askeri İdadisi yıllarını yansıtan üniformalı bir başka heykeli daha vardır. Heykeller, TİKA tarafından heykeltıraş Murat Daşkın’a yaptırılmıştır.[4] Manastır Askeri İdadisi öğrencisi Mustafa Kemal[5] [1]Görsel: Sözcü, “Atatürk’ün babasının evi”, 27 Mayıs 2018, erişim: 09.12.2024 [2]TİKA “100 Yıllık Geçmişin Mührü Atatürk Anı Evi’ne 10 Bin Ziyaretçi”, 13 Ekim 2015, erişim: 09.12.2024 [3]Sözcü, “Atatürk’ün babasının evi”, 27 Mayıs 2018, erişim: 09.12.2024 [4] Hekeltıraş Murat Daşkın, “Gerçekçi Heykeller”, erişim: 08.01.2025 [5]TİKA “100 Yıllık Geçmişin Mührü Atatürk Anı Evi’ne 10 Bin Ziyaretçi”, 13 Ekim 2015, erişim: 09.12.2024
MOLDOVA, Chișinău (Kişinev): Atatürk Büstü MOLDOVA, Chișinău (Kişinev): Atatürk Büstü Atatürk’ün bu büstü, Moldova Cumhuriyeti’nin başkenti Chișinău (Kişinev) kentinde; “Alexei Mateevici St 55, Chișinău, Moldova” adresinde bulunan Türkiye Cumhuriyeti Kişinev Büyükelçiliğinin önündedir. Mustafa Kemal Atatürk Büstü (Bustul lui Mustafa Kemal Ataturk), Büyükelçilik yerleşkesinin dış duvarında, ön yüzü Alexei Mateevici Strada (Alexei Mateevici Caddesi) yönünde ve kaide yerleşkesinin bir bölümüyle kaldırım üzerinde konumlandırılmıştır. Işıklandırılması da yapılmış olan büstün arkasındaki Büyükelçilik yerleşkesinin duvarına, büstün yaptırılışına ilişkin bir de bilgilendirme yazısı konulmuştur. Büstün açılışı 25 Ağustos 2016 tarihinde yapıldı.[1] Moldova, Chișinău (Kişinev), Mustafa Kemal Atatürk Büstü[2] Açılışa Moldova Kültür Bakanı Monica Babuc, T.C. Kişinev Büyükelçisi Mehmet Selim Kartal, Moldova Cumhuriyeti’nde akredite kordiplomasi temsilcileri, yazarlar ve gazeteciler katıldı. Türkiye Cumhuriyeti Kişinev Büyükelçisi Mehmet Selim Kartal açılış törenindeki konuşmasında Mustafa Kemal Atatürk’ün büyük bir reformcu olduğunu belirterek “Atatürk, aklın özgür olması, vicdanın özgür olması ve eğitimin özgür olması fikrinin büyük bir destekçisiydi. Katı dogmaları ve arıtılmış direktifleri manevi bir miras olarak bırakmadı. Onun manevi mirası yalnızca bilim ve akıldır. Atatürk, büyük başarılarından dolayı sadece Türkiye’de değil, tüm dünyada anıldı. Yeni Zelanda’dan İtalya’ya kadar onun adını taşıyan sokaklar, parklar var.” dedi. Kültür Bakanı Monica Babuc, Mustafa Kemal Atatürk’ün ülkesinde gerçekleştirdiği olağanüstü reformlar sayesinde evrensel bir kişilik, tüm halklara model haline geldiğini vurguladı.[3] Büstün kaidesinde Atatürk’ün Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu olduğu ve “Yurtta Barış, Dünyada Barış” özlü sözü Türkçe ve Rumence olarak yazılıdır: “MUSTAFA KEMAL ATATÜRK TÜRKİYE CUMHURİYETİNİN KURUCUSU FONDATORUL REPUBLICII TURCIA 1881-1930 ∞ YURTTA BARIŞ, DÜNYADA BARIŞ PACE ÎN ŢARĂ, PACE ÎN LUME” Moldova, Chișinău (Kişinev), Mustafa Kemal Atatürk Büstü[4] [1]T.C. Kişinev Büyükelçiliği, “Atatürk büstünün açılışı”, 16.08.2016, erişim: 15.12.2024 [2], [3]Moldpres, “Un bust al lui Mustafa Kemal Ataturk a fost dezvelit în capitală” (Başkentte Mustafa Kemal Atatürk’ün büstü açıldı), 25.08.2016, erişim: 16.12.2024, https://www.moldpres.md/news/2016/08/25/16006823 [4]Görseller: Google Haritalar, “Bustul lui Mustafa Kemal Ataturk”, Fotoğraf: Valeriu Ungureanu, Eyl 2024, erişim:[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]