Kanada'da Atatürk Kanada-Halifax, Canadian Museum of Immigration at Pier 21: Atatürk Anıtı Bu anıta, bazı kaynaklarda “Çanakkale Anıtı” ya da “Gelibolu Anıtı” da denilmektedir. Google Maps ve Mapcarta’da ise “Halifax Atatürk Memorial“ (Halifax Atatürk Anıtı) olarak yer almıştır. Atatürk Anıtı, Kanada’nın Nova Scotia eyaletinin başkenti Halifax’ta bulunan, Kanada’ya Halifax üzerinden giriş yapmış göçmen toplumlar anısına kurulan Halifax Pier 21 Göçmen Müzesi’nin bahçesindedir. 21 Mayıs 2016’da düzenlenen bir törenle açılan anıt, I. Dünya Savaşı sırasında Çanakkale Savaşlarında birbirlerine karşı savaşan Türk ve Kanadalı askerlerin ortak anısına yapıldı.[1] Türk toplumunun girişimiyle hazırlanan ve granitten yapılmış anıt, İki ton ağırlığında, 165x65x50 santimetre ebatlarındadır. Anıtın açılışı törenine Türkiye’nin Halifax Fahri Başkonsolosu Ali Vehbi Çınar ve kentteki Türk toplumunun temsilcileri katıldı. Tören Çanakkale şehitleri için saygı duruşu ile başladı. Törende, İstiklal Marşı ve Kanada milli marşının ardından Çanakkale Türküsü seslendirildi. Anıtın açılış kurdelesini, aynı zamanda Halifax milletvekili olan Kanada Federal Parlamentosu Başkanı Geoff Regan ile Türkiye’nin Ottawa Büyükelçisi Selçuk Ünal kesti. Türk milletinin tarihin küllerinden çıkarak İstiklal Savaşı’nı kazandığını anlatan Büyükelçi Ünal, “Birlikte yaşadığımız tarih bizleri bölmedi, birleştirdi. Tarih sayfalarında, tarihin bu sayfasının bir örneği daha yoktur.” dedi. Regan da I. Dünya Savaşı’na katılmış Kanada ve Türkiye’nin dostluk ilişkilerini geliştirmekte olduğunu söyledi. Reagan, “Geçmişin hatıraları iki halkı birleştiriyor. Modern Türkiye ile Kanada bugün NATO içinde önemli iki müttefik.” diye konuştu. Açılışa ayrıca Halifax Belediye Başkan Vekili Matt Whitman, Eyalet Göçmen Bakanı Lena Metlege Diab, Eyalet Kültür Bakanı Tony Ince ve anıta yeri sağlayan Halifax Uluslararası Liman İdaresinin Genel Müdürü Krista Dempsey de katılarak konuşma yaptılar. Anıtta Türk ve Kanada bayrakları ile askerlerin Çanakkale’deki ortak tarihini anlatan ifadeler ve Atatürk’ün Anzak anneleri için söylediği sözler yer almaktadır.[2] Anıtta İngilizce olarak şunlar yazılıdır: LEST WE FORGET A TRIBUTE TO ALL FALLEN SOLDIERS IN GALLIPOLI, CANAKKALE FOR TURNING THE TRAGEDIES OF WAR INTO FRIENDSHIP AMONG ALL THOSE NATIONS WHO NEVER FORGET THE PAST, BUT EMBRACE THE FUTURE FOR PEACE “THOSE HEROES WHO SHED THEIR BLOOD AND LOST THEIR LIVES… YOU ARE NOW LYING IN THE SOIL OF A FRIENDLY COUNTRY THEREFORE, REST IN PEACE. THERE IS NO DIFFERENCE BETWEEN THE JOHNNIES AND THE MEHMETS TO US WHERE THEY LIE SIDE BY SIDE HERE IN THIS COUNTRY OF OURS… YOU, THE MOTHERS WHO SENT THEIR SONS FROM FAR AWAY COUNTRIES, WIPE AWAY YOUR TEARS: YOUR SONS ARE NOW LYING IN OUR BOSOM AND ARE IN PEACE. AFTER HAVING LOST THEIR LIVES ON THIS LAND, THEY BECOME OUR SONS AS WELL.” MUSTAFA KEMAL ATATÜRK FIRST PRESIDENT OF THE REPUBLIC OF TURKEY FROM HIS 1934 SPEECH ADDRESSED TO ALL MOTHERS OF THE SOLDIERS INCLUDING CANADIANS WHO DIED IN ÇANAKKALE (UNUTMAYACAĞIZ GEÇMİŞİ ASLA UNUTMAYAN, GELECEĞİ BARIŞ İÇİN KUCAKLAYAN TÜM MİLLETLER ARASINDA SAVAŞIN TRAJEDİLERİNİ DOSTLUĞA DÖNÜŞTÜRMEK İÇİN ÇANAKKALE, GALLİPOLİ’DEKİ TÜM ŞEHİT ASKERLERE BİR SAYGI “BU MEMLEKETİN TOPRAKLARI ÜSTÜNDE KANLARINI DÖKEN KAHRAMANLAR! BURADA BİR DOST VATANIN TOPRAĞINDASINIZ. HUZUR VE SÜKÛN İÇİNDE UYUYUNUZ. SİZLER, MEHMETÇİKLERLE YANYANA, KOYUN KOYUNASINIZ. UZAK DİYARLARDAN EVLATLARINI HARBE GÖNDEREN ANALAR! GÖZYAŞLARINIZI DİNDİRİNİZ. EVLATLARINIZ, BİZİM BAĞRIMIZDADIR. HUZUR İÇİNDEDİRLER VE HUZUR İÇİNDE RAHAT RAHAT UYUYACAKLARDIR. ONLAR, BU TOPRAKTA CANLARINI VERDİKTEN SONRA, ARTIK BİZİM EVLATLARIMIZ OLMUŞLARDIR.” MUSTAFA KEMAL ATATÜRK, TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN İLK CUMHURBAŞKANI 1934’TE ÇANAKKALE’DE ÖLEN KANADALILAR DAHİL TÜM ASKER ANNELERİNE HİTAP EDEN KONUŞMASINDAN) Atatürk’ün bu anıtta da yer alaln, Birinci Birinci Dünya Savaşı sırasında Britanya İmparatorluğu’nun ordusunda savaşan Avustralyalı ve Yeni Zelandalı askerlerden oluşan kolordu (Australian and New Zealand Army Corps / ANZAC) askerlerinden Çanakkale Savaşlarında Gelibolu’da yaşamını yitirenlerin annelerine seslenişindeki sözlerinin kaynağı, Atatürk döneminin İçişleri Bakanlarından Şükrü Kaya’dır. Şükrü Kaya bu sözleri, Atatürk’ün bizzat yazıp kendisine verdiğini söylemiştir. Atatürk’ün sözlerinin aslı ile yabancı dil çevirileri arasında ise bu anıtta da görüldüğü üzere fark vardır. Fark; yabancı dildeki çevirilere sözlerin aslında olmayan “bizim için Johnnyler ile Mehmetler arasında bir fark yoktur” (There is no difference between the Johnnies and the Mehmets to us) tümcesinin fazladan eklenmiş olmasıdır. (Ayrıntılı bilgi için lütfen tıklayınız) KANADA, Halifax, Atatürk Anıtı[3] [1]Hürriyet Daily News, “Kanada’da inşa edilen Gelibolu Anıtı”, 21 Mayıs 2016, erişim: 20.11.2024 [2]AA, Muhabir: Seyit Aydoğan “Kanada’ya Çanakkale Anıtı dikildi”, 22.05.2016, erişim: 20.11.2024dikildi/576305 [3]Görseller: HMdb.org, THE HISTORICAL MARKER DATABASE, “ Photographed by Rev. Ronald Irick, June 23, 2022”, erişim: 20.11.2024