DÜNYADA ATATÜRK: Türkiye Dışındaki Ülkelerde Bulunan Atatürk'le İlgili Heykeller, Atatürk Adı Verilmiş Yerler ve Atatürk Pulları ile Dünyadan Bakışla Atatürk

Fransa-Paris, Epinay Sur Seine: Atatürk Büstü

Fransa'da Atatürk

Fransa-Paris, Epinay Sur Seine: Atatürk Büstü

Atatürk’ün bu büstü, Fransa’nın başkenti Paris’in Epinay Sur Seine banliyösündedir.

Büstü yaptıran, 2008 yılında kurulan “Paris Trabzonlular Derneği” (Association Trabzon Paris), büstün bulunduğu yer, mülkiyeti “Epinay Sur Seine” belediyesinde olan “60 Av. de la Marne, 93800 Épinay-sur-Seine, Fransa” adresindeki derneğin bahçesidir.

“Derneğin başkanlığını Akçaabatlı Bülent Cumur yapıyor. Uzun yıllar önce Eczacı kalfalığını bırakarak,  Fransa’nın başkenti Paris’e gitmiş. Kurmuş olduğu bu dernek, daha çok sanat geceleri, resim sergileri, sanatsal etkinlikler düzenliyor. Bir nevi Türkiye’nin ve Trabzon’un tanıtımı yapıyor. Son olarak dernek, bugüne kadar belki de siyasilerin, hatta Atatürkçü Düşünce Derneği’nin yapamadığı bir işi başardı. Derneğin bulunduğu binanın bahçesine Atatürk’ün büstünü dikme iznini aldı.”[1]

Atatürk bizim kurucu önderimiz. Cumhuriyet’in kurucusu Gazi Mustafa Kemal, olmazsa olmazımızdır. Dolayısıyla bizim olduğumuz yerde Atatürk’ün olması lazım. Ben burada bunun eksikliğini çok gördüm ve bu vesileyle de çok mücadele ettik.” diyen Bülent Cumur Atatürk Projesini yaşama geçirilmesinin hikâyesini şöyle anlatıyor: “Hervé CHEVREAU, 2001 yılından itibaren belediye başkanıdır. 17 yıldır kendisiyle tanışıyoruz. İyi bir dostluğumuz, iyi bir hukukumuz var. Türkleri çok seven, Türk dostu çok iyi bir insandır.  Bize her türlü katkıyı sağlıyor. Dernek binamızı bize 49 yıllığına kirasız hibe etmiştir. Atatürk büstünü açmak için bize izin veren belediye başkanı, dışarıdan yoğun baskılara karşın imzamı attım dedi. Belediye başkanını Trabzon’a da götürdüm. Kafasındaki Trabzon ve Türkiye imajı değişti. “Giderken,  gelirken getirdiğim Türkiye ile Trabzon’u bıraktım, yeni bir Trabzon yeni bir Türkiye ile döndüm Paris’e dedi, çok mutlu oldu.”[2]

Epinay Sur Seine belediye başkanı Hervé CHEVREAU, Paris Trabzonlular Derneğinin dernek binasının bulunduğu binanın bahçesine Atatürk büstünün dikilmesine yönelik izin talebine,   Bülent Cumur’a yazdığı 02.05.2024 tarihli şu mektupla* olumlu yanıt verdi:

Objet: Autorisation installation d’un buste d’Ataturk          Le 2 Mai 2024

Monsieur CUMUR, chea rén deur.

Vous m’avez fait part de la demande de l’association de Trabzon et sa Région d’installer le buste de Mustafa Kemal ATATURK sur la parcelle (côté Avenue de la Marne) du local que la Ville a mis à disposition auprès de votre association afin qu’elle poursuive ses activités et son rayonnement culturel à Epinay-sur-Seine.

J’ai également pris bonne note de l’importance de cette figure emblématique de la Turquie à différents égards: Mustafa Kemal ATATURK est en effet considéré comme le père fondateur de la République de Turquie qu’il instaure le 29 octobre 1923, donnant à la nation turque le droit d’exercer la souveraineté populaire à travers une démocratie représentative. Mustafa Kemal ATATURK a notamment mis en nnplace en Turquie le principe de la laïcité, la religion ne s’exprimant que dans la sphère privée.

Avec ce nouveau régime, il a également mis en place une organisation législative et juridique moderne dans laquelle la polygamie est interdite et les femmes et les hommes deviennent égaux en droits. Les femmes obtiennent ainsi le droit de vote en 1930 pour les élections municipales et 1934 pour les élections nationales.

Ces valeurs rejoignent les valeurs que porte notre pays. A ce titre, je vous donne l’autorisation d’installer le buste de Mustafa Kemal ATATURK sur la parcelle côté Avenue de la Marne.

Je vous prie de croire, Monsieur le Président, en l’assurance de mes respectueuses salutations.

Le Maire,

Hervé CHEVREAU

(SEINE-SAINT-DENIS”

Mektup Türkçeye şöyle çevrilebilir:

“Konu: Atatürk büstünün yerleştirilmesine izin verilmesi    2 Mayıs 2024

Sayın Bülent CUMUR Trabzon Derneği Başkanı

Trabzon ve Bölge Derneği’nin hizmetine devam etmesi için, Belediyenin derneğinize tahsis ettiği arsaya (Avenue de la Marne tarafı) Mustafa Kemal ATATÜRK büstünün yerleştirilmesi yönündeki talebini bana bildirmiştiniz. Epinay-sur-Seine’deki faaliyetler ve kültürel etkisi.

Türkiye’nin bu sembolik şahsiyetinin farklı açılardan önemine de dikkat çektim: Mustafa Kemal ATATÜRK, aslında 29 Ekim 1923’te kurduğu ve Türk ulusuna temsili demokrasi yoluyla egemenlik hakkını kullanma hakkını veren Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu babası sayılıyor. Mustafa Kemal ATATÜRK, Türkiye’de özellikle laiklik ilkesini, dinin yalnızca özel alanda ifade edilmesini sağladı.

Bu yeni rejimle birlikte çok eşliliğin yasaklandığı, kadın ve erkeğin eşit olduğu modern bir yasama ve hukuk teşkilatını da kurdu.  Böylece kadınlar 1930’da belediye seçimlerinde ve 1934’te ulusal seçimlerde oy kullanma hakkını elde ettiler.

Bu değerler ülkemizin sahip olduğu değerlerle örtüşmektedir.  Bu itibarla, Mustafa Kemal ATATÜRK’ün büstünü Avenue de la Marne tarafındaki arsaya yerleştirmeniz için size yetki veriyorum.

Lütfen Sayın Başkan, saygı dolu selamlarımı kabul edin.

Belediye Başkanı,

Hervé CHEVREAU

 (SEINE-SAINT-DENIS)”

Paris Trabzonlular Derneği bahçesindeki Atatürk büstü, Fransa’daki ilk Mustafa Kemal Atatürk büstüdür. Fransa’ya ilk kez Atatürk büstü koyulmasının gururunu yaşadıklarını belirten dernek başkanı Bülent Cumur, belediye başkanın Atatürk büstü için izin verdiği andaki duygularını da şöyle ifade ediyor: “Daha önce birçok dernek bununla ilgili başvuruda bulunmuştu ama sonuç alınamamıştı. Biz Paris Trabzon Kültür Derneği olarak bulunduğumuz bölgedeki belediye ile sürekli kültür sanat faaliyetleri yaptığımız için bize daha olumlu yaklaştılar. Son olarak yaptığımız resim sergisinde Belediye Başkanı Hervé Chevreau, bana teklifimizi kabul ettiklerini söyledi. Bunun üzerine ben ağlamaya başladım. Bu herkese nasip olacak bir iş değil.[3]

Atatürk büstü Trabzon’da heykeltıraş Suphi Ertuğrul tarafından yapıldı ve diplomatik kargo ile Fransa’ya gönderildi. Büstün kaidesinde Atatürk’ün “YURTTA SULH,  CİHANDA SULH”, “PAIX DANS LA PAYS, PAIX DANS LE MONDE” özlü sözü Türkçe ve Fransızca olarak yazılıdır.

Büstün açılışı 2024 yılı Cumhuriyet bayramından üç gün önce, 26 Ekim 2024 Cumartesi günü yapıldı. Açılış Öncesi Trabzon Evi’nin önü Türk Bayrakları ve Atatürk posterleri ile donatıldı. Açılışa Yavuz Aydın, Meral Akşener ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyesi Müsavat Dervişoğlu gibi siyasiler çiçek gönderdi.”[4]

Açılışa Türkiye Cumhuriyeti Paris Büyükelçisi Yunus Demirer, Başkonsolos Kerem Yılmaz, Épinay-sur-Seine Belediye Başkan Yardımcısı Muhammed, İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Şükrü Kuleyin, Paris Türk Kültür Dernekleri Başkanı Lütfi Bilgen, iş dünyasının önde gelen isimleri ve Fransa’da yaşayan 150’yi aşkın davetli katıldı. Paris Trabzonlular Derneği, bu unutulmaz günün gerçekleştirilmesinde emeği geçen herkese içten teşekkürlerini sunarken, Atatürk’ün evrensel değerlerini Fransa’da yaşatmaya ve bu değerleri daha geniş kitlelere ulaştırmaya kararlı olduklarını vurguladı. [5]

Şükrü Kuleyn ise açılışta yaptığı konuşmada şunları söyledi: “Bugün liderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün büstünün Fransa’nın başkentinde açıldığı için o kadar mutluyum ki anlatamam.  Emeği geçen dernek başkanı Mustafa Cumur ve bütün yurttaşlara teşekkür ediyor Mustaf Kemal ve silah arkadaşlarını rahmet ve minnetle yâd ediyorum[6]

Paris Trabzonlular Derneği, bir sonraki hedeflerini bulundukları caddenin adını “Atatürk Caddesi” olarak değiştirmek olduğu söylüyor.

Görseller: Haber Anlık,  “Paris Trabzonlular Derneği İlki Yaptı! Fransa’ya Atatürk Büstünü Diktiler!”, 26.10.2024, erişim: 27.10.2024

[1]Akçaabat Yeni Haber, Mehmet Salih Köse “19 MAYIS VE PARİS’TE ATATÜRK”,21.05.2024, erişim: 27.10.2024

[2]CNN TÜRK, “Fransa’ya İlk Atatürk Büstü Dikiliyor! 10 Yıllık Mücadele Sonucu…”, 11.10.2024, erişim: 2.10.2024

*Belediye Başkanının mektubunun görseli: @devrimhh (Devrim Hacısalihoğlu) “Olumlu yanıt geldi. Fransa’da ilk kez bir Atatürk büstü açılacak…”, May 4, 2024, erişim: 27.10.2024

[3]Gazete Duvar, “Trabzon Kültür Derneği’nden Fransa’ya ilk Atatürk büstü: ‘Değerlerimiz örtüşüyor’”, 07.05.2024, erişim: 27.10.2024

[4]Haber Anlık, “Paris Trabzonlular Derneği İlki Yaptı! Fransa’ya Atatürk Büstünü Diktiler!”, 26.10.2024. erişim: 27.10.2024

[5]  Paris Trabzonlular Derneği, Basın Bildirisi, Paris 26 Ekim 2024

[6)61 saat, “Fransa’da bir ilk! Trabzonlular Paris’te Atatürk büstü açtı”, 26.10.2024, erişim: 27.10.2024