GÜNEY KORE, Seul, Ankara Parkı: Park Bilgilendirme Panosunda Atatürk Adı GÜNEY KORE, Seul, Ankara Parkı: Park Bilgilendirme Panosunda Atatürk Adı Atatürk’ün adı, Güney Kore’nin başkenti Seul’de bulunan Ankara Parkının bilgilendirme panosunda yazılıdır. Güney Kore’nin başkenti Seul ile Türkiye’nin başkenti Ankara 1971 yılından bu yana kardeş kenttir. Bunun anısına 1977’de Seul’de kardeş kent parkı (Ankara Parkı) açılmıştır. Parkta bulunan ve park hakkında bilgilerin yer aldığı panonun, Türkiye hakkında bilgilerin verildiği bölümünde, Mustafa Kemal Atatürk’ün Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu olduğu ve başkent olarak Ankara’yı seçtiği yazılıdır. Park bilgi panosunda yer alan ve İngilizce, Korece ve Türkçe olarak üç ayrı dilde yazılmış bilgilerin Türkçesinin tamamı şöyledir: Park Hakkında Bilgi Parkın ismi Kardeş Şehir Parkı (Ankara Parkı) Park alanı: 16.458㎡ Parkın Kuruluş Nedeni Bu park, Seul ve Ankara şehirlerinin 23 Ağustos 1971 tarihinde kardeş şehir ilan edilmelerinin anısına inşa edilerek, 1 Mayıs 1977 tarihinde açılmıştır. Türkiye Hakkında Bilgi Üç kıtanın birleştiği bir konuma sahip olan Türkiye Cumhuriyeti, Asya ve Avrupa arasında köprü oluşturmaktadır. Ülkenin yüzölçümü 785.347, nüfusu 76.667.864 tür (2013). Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk tarafından başkent seçilen Ankara, Orta Anadolu’nun merkezinde yer almaktadır. Ankara, 13 Ekim 1923 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti’nin başkenti ilan edilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti, Kore Cumhuriyeti’nin müttefiki bir ülke olarak, Kore Savaşı sırasında Kore’ye yıllık rotasyonla 5.400 askerden oluşan bir değişim tugayı göndermiştir. Savaşta yaralanan 3.506 Türk askerinden 741’i şehit olmuştur. GÜNEY KORE, Seul, Ankara Parkı: Park Bilgilendirme Panosu[1] Ayrıca 1992’de parka, geleneksel bir bağ evi inşa edilmiş ve iç mekânı Ankara tarafından bağışlanan halk sanatı eserleriyle dekore edilmiştir. İki şehir arasındaki karşılıklı dostluğu pekiştirmek amacıyla inşa edilen bu evin açılışı ise 26 Temmuz 1995’te yapılmıştır. Geleneksel Türk bağ evi[2] [1] Görseller: Google Haritalar, “Ankara Parkı Seul”, Selim Gül, Fotoğraf – Kas 2022, erişim: 26.07.2025 [2] Bağ Evi Görseli: Görseller: Google Haritalar, “Ankara Parkı Seul”, lowpanpan, Fotoğraf – Nis 2025, erişim: 26.07.2025
Norveç, Oslo, Norveç Nobel Enstitüsü: Yunan Devlet ve Siyaset Adamı Venizelos’un Atatürk’ü Nobel Barış Ödülüne Aday Gösterdiği Mektup Norveç, Oslo, Norveç Nobel Enstitüsü: Yunan Devlet ve Siyaset Adamı Venizelos’un Atatürk’ü Nobel Barış Ödülüne Aday Gösterdiği Mektup Venizelos’un Atatürk’ü Nobel Barış Ödülüne aday gösterdiği mektup, Norveç’in başkenti Oslo bulunan, Norveç Nobel Enstitüsü arşivlerindedir. Eleftherios Kyriakou Venizelos (6 Ekim 1910 – 25 Şubat 1915), 1910 ile 1933 yılları arasında, sekiz dönemde toplam 12 yıldan fazla Yunanistan başbakanı olarak görev yapmış Yunan siyasetçi ve devlet adamıdır. Liberal Parti’nin kurucusu ve ilk başkanıdır. Yunan ulusal kurtuluş hareketinin önde gelen önderlerlerinden birisi ve Megali İdea‘nın da mimarlarındandır.[1] Megali İdea (Büyük İdeal / Büyük Yunanistan), Fatih’in 1453’de İstanbul’u alarak son verdiği Bizans İmparatorluğu’nun toprakları ile geçmişte Yunanca konuşulan diğer tüm toprakların da Yunanistan’ın hakkı olduğunu ileri süren; bu toprakları geri alarak başkenti İstanbul (Konstantinopolis) olan, Büyük Helen İmparatorluğu‘nu yeniden kurma düşüncesidir. Megali İdea’nın önemli önderlerinden biri Yunan tarihinin ünlü şairi ve ulusal kahraman olarak kabul edilen Rigas Ferreos’tur (1757-1798). 1791 yılında Bükreş’te bulunduğu bir sırada “Megali İdea Haritası” olarak da bilinen Helen İmparatorluğu haritasını çizmiş ve 1796 yılında Viyana’da bastırmıştır. Bu haritada; Yunanistan’ın günümüzdeki topraklarına ek olarak, Makedonya, Batı ve Doğu Trakya, Balkanlardaki tarihi Epir bölgesi, Ege adaları, Girit, Rodos, Kıbrıs, Anadolu’nun yarıdan fazlası, Bozcaada, Karadeniz Bölgesi ile İstanbul, Helen /Yunan toprakları olarak gösterilmiştir. Buna göre; eskiden Yunanca konuşulan tüm toprakları sınırları içine alan bu devletin adı “Helen Cumhuriyeti” resmi dili ise Yunanca olacaktı.[2] Türkiye ile Yunanistan 20. yüzyıl başlarında savaşıyordu. “Savaş, Yunanistan’ın, İngiltere’nin de teşvikiyle 19 Mayıs 1919’da İzmir’i işgal etmesiyle başlamıştı. 30 Ağustos 1922 Türkiye’nin Kurtuluş Savaşı, Yunanistan’ın da “Küçük Asya Felaketi” oldu. Savaş sonrası Türkiye Cumhuriyeti kuruldu.”[3] Venizelos, Yunanistan’da 1920’de seçime gitti. Seçimleri “Evlatlarımızın Anadolu’da ne işi var, onları geri getireceğiz” sloganları atan muhalefetteki Kral I. Konstantin yanlısı partilerin koalisyonu kazandı. Ancak göreve gelen hükümet, İngiltere ve Fransa’nın uyarılarına rağmen, Yunan ordusunu geri çekmedi ve orduya Ankara’ya ilerlemesi emri verdi. Yenilgiden sonra Yunanistan’da askeri darbe yapıldı. Ankara’ya ilerleme emrini veren ve ikisi başbakanlık yapmış beş siyasetçi (Dimitrios Gounaris, Georgios Baltatzis, Nikolaos Stratos, Nikolaos Theotokis, Petros Protopapadakis) ile ordunun “Küçük Asya (Anadolu) Komutanı” Georgios Hatzianestis, alelacele kurulan Askeri Mahkeme’de “vatan hainliği” suçlamasıyla yargılandı. Yargılanan altı kişi de suçlu bulundu ve kurşuna dizildi. Venizelos ise 1923’te Lozan Antlaşması’nı imzaladıktan sonra yapılan seçimlerde birkaç kez daha başbakanlık koltuğuna oturmuştur. Yunanistan’da Venizelos’un 1928’deki iktidara gelişi, Türk-Yunan ilişkileri açısından yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. Venizelos Yunanistan’da iktidara geldikten sonra, geçmişte Megali İdea’yı gerçekleştirebilmek için Türkiye’ye karşı takip ettiği yayılmacı dış politikadan vazgeçerek, Türk-Yunan dostluğunu kurabilmek için bazı girişimlerde bulunmuştur. Venizelos’un Türkiye ile dostluk kurma girişimleri, Atatürk tarafından da memnuniyetle karşılanmıştır. Venizelos Türkiye’ye davet edilmiştir. Venizelos, 1930’da heyetiyle birlikte Ankara’yı ziyaret etmiş, Ankara Palas’ta verilen davette Atatürk ile baş başa görüşmüş ve dönemin başbakanı İsmet İnönü’yle Türk-Yunan Dostluk ve İşbirliği Anlaşması’nı imzalamıştı. Mustafa Kemal Atatürk Cumhuriyet Bayramı Balosu’nda Yunanistan Başbakanı Venizelos’la ve Macaristan Başbakanı Kont Betlen birlikte. (29.10.1930) Mustafa Kemal Atatürk Macaristan Başbakanı Kont Betlen ve Yunanistan Başbakanı Venizelos ile Meclisten çıkarken. (29.10.1930)[4] On binlerce kişinin hayatına mal olan ve milyonlarca insanın mübadele edilmesiyle son bulan savaştan 12 yıl sonra, savaşta yenik düşen Yunanistan’ın önderi Eleftherios Venizelos, 1934’te savaşın galibi ve Balkan Paktı’nın gerçek kurucusu olduğuna inandığı eski düşmanı Mustafa Kemal Atatürk’ü Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterdi.[5] Nobel ödülleri, İsveçli kimyager ve mühendis Alfred Bernhard Nobel’in (1833 – 1896) vasiyeti gereği verilmektedir. Alfred Nobel, şiir ve tiyatro yazan bir mucit, girişimci, bilim insanı ve iş adamıydı. Dinamitin de mucidi olan Alfred Nobel, vasiyetinde, mirasının Nobel Ödüllerinin enstitüleştirilmesi için kullanılmasını ve bu amaçla her yıl 33.200.000 kronunun insanlığa hizmette bulunanlara sunulmasını istemiştir. 1900 yılında İsveç hükûmeti Nobel Vakfı’nı kurmuştur. Nobel Ödülleri bu tarihten sonra düzenli olarak verilmektedir. İlk Nobel Ödülleri 1901 yılında verildi Ödüller her yıl Alfred Nobel’in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık’ta verilir. Nobel ödülleri, fizik, kimya, tıp veya fizyoloji, edebiyat ve barışa hizmet olmak üzere toplam beş dalda verilir. Fizik, kimya, ekonomi alanlarındaki ödülleri İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi; fizyoloji veya tıp alanındaki ödülleri İsveç Akademisi Karolinska Enstitüsü; edebiyat ve barış alanındaki ödülleri Norveç Nobel Komitesi vermektedir. Nobel Barış Ödülü, Alfred Nobel’in vasiyeti uyarınca, her yıl ulusların ve halkların kardeşliği, silah ve orduların kaldırıllması veya azaltılması ve barış kongreleri düzenlemek için en çok çaba sarfeden kişi, kişiler veya kuruluşlara verilir. Norveç Nobel Komitesinin üyeleri ise Norveç parlamentosu tarafından seçilir. [6] Alfred Nobel’in vasiyeti Nobel Barış Ödülü, zaman içinde birçok farklı barış çalışması ve barış anlayışının takdiri olarak verilmiştir. Barış Ödülü’nün ilk yıllarında – I. Dünya Savaşı’na kadar – ödül genellikle örgütlü barış hareketinin öncülerine verilirdi. Savaşlar arası yıllarda ise odak noktası, diplomasi ve uluslararası anlaşmalar yoluyla uluslararası barışı, istikrarı ve adaleti teşvik etmeye çalışan aktif politikacılara kaymış, ancak insani yardım çalışmaları için de ödüller verilmiştir (Milletler Cemiyeti Mülteciler Yüksek Komiseri Nansen). İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Barış Ödülü, esas olarak dört temel alandaki çabaları onurlandırmak için verilmektedir: silahların kontrolü ve silahsızlanma, barış müzakereleri, demokrasi ve insan hakları ve daha iyi organize olmuş ve daha barışçıl bir dünya yaratmayı amaçlayan çalışmalar. 21. yüzyılda Nobel Komitesi, insan kaynaklı iklim değişikliğinin yol açtığı zararı ve çevreye yönelik tehditleri sınırlama çabalarını da Barış Ödülü ile ilişkilendirmiştir. Yaşayan tüm kişiler ve aktif kuruluş veya kurumlar Nobel Barış Ödülü’ne aday olabilir. Bir adaylığın geçerli sayılabilmesi için en geç 31 Ocak tarihine kadar sunulması gerekmektedir. Başvurular tercihen çevrimiçi bir form aracılığıyla yapılmalıdır. Nobel Komitesi üyeleri, adaylık süreci tamamlandıktan sonraki ilk toplantılarında listeye yeni isimler ekleyebilirler. Tüm nitelikli adaylıklar görüşüldükten sonra, en ilgi çekici ve değerli adaylardan oluşan bir kısa liste oluşturulur. Kısa listedeki adaylar, Nobel Komitesi’nin daimi danışmanları ve diğer Norveçli veya uluslararası uzmanlar tarafından yapılan değerlendirme ve sınavlara tabi tutulur. Kural olarak, Komite, Ekim ayı başında yılın ödül sahibi/sahiplerinin açıklanmasından önceki son toplantısında karara varır. Komite, Nobel Barış Ödülü sahibini seçerken fikir birliğine varmayı hedefler. Bunun mümkün olmadığı nadir durumlarda, karar basit çoğunluk oyu ile alınır. Nobel Barış Ödülü ile ilgili materyaller Norveç Nobel Enstitüsü Arşivindedir. Bu materyaller arasında Nobel Barış Ödülü için alınan tüm adaylık mektupları ve Nobel Komitesi ile ilgili diğer materyaller bulunmaktadır. Nobel Barış Ödülü ve seçim süreciyle ilgili tüm materyaller 50 yıl geçtikten sonra açıklanır. Arşive erişim, başvuru yoluyla sağlanabilir. Bunun için form doldurmak gerekir.[7] Venizelos’un, Atatürk’ü Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterdiği 12 Ocak 1934 tarihli Fransızca yazılmış mektubun orijinali de, Oslo’daki Norveç Nobel Enstitüsü’nde bulunan Nobel arşivlerindedir. (Bir örneği ise Yunanistan’da Eleftherios K. Venizelos Ulusal Araştırma ve Çalışmalar Vakfı’ndadır) Mektup, The Nobel Peace Prize (Nobel Barış Ödülü) web sitesinin Nomination Archive (Adaylık Arşivi) sayfasında bulunan, 1934 yılında Nobel Barış Ödülüne aday gösterilen 103 adayın yer aldığı listesinin 35. sırasında kayıtlıdır. (Aday/lar (Nominee(s)): Mustafa Kemal Paşa, Aday Gösteren/ler (Nominator(s)): B Veniselos)[8] The Nobel Peace Prize (Nobel Barış Ödülü) web sitesinin Nomination Archive (Adaylık Arşivi) sayfasındaki bu bilginin ayrıntılı arşiv bilgileri de şöyledir: Nobel Barış Ödülü’ne Adaylık (Nomination for Nobel Peace Prize) Yıl (Year): 1934 Sayı (Number): 24 – 1 Aday (Nominee): İsim (Name): Mustafa Paşa Kemal (Mustafa Pascha Kemal) Cinsiyet (Gender): M Yıl, Doğum (Year, Birth): 1881 Yıl, Ölüm (Year, Death:): 1938 Meslek (Profession): Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve cumhurbaşkanı (1923-1938) (Founder and president of the Republic of Turkey (1923-1938)) Ülke (Country):TÜRKİYE (TR) (TURKEY (TR)) Motivasyon (Motivation) Aday Gösteren (Nominator) İsim (Name): B K Veniselos Cinsiyet (Gender): M Meslek (Profession): Yunan parlamentosu üyesi (Member of the Greek parliament) Şehir (City): Atina (Athens) Ülke (Country): YUNANİSTAN (GR) (GREECE (GR)) Yorumlar, Açıklamalar, Notlar (Comments:): Kemal kısa listedeydi, ancak herhangi bir değerlendirme yazılmadı. Daha sonra eklenmesi gerekiyordu, ancak kendisi hakkında herhangi bir değerlendirme yazılmadı. 1934 yılında Mustafa Kemal’e Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Atatürk (Türklerin Babası) unvanı verildi. (Kemal was on the short list, but no evaluation was written. It was supposed to be added later, but no evaluation on him was added. In 1934 Mustafa Kemal was given the name Atatürk (Father of the Turks) by the Turkish national assembly.)[9] Atatürk’ün 1934’te Nobel Barış Ödülüne (Nobel Peace Prize) Aday Gösterilmesine Esas Arşiv Bilgileri[10] Atatürk’ün 1934’te Nobel Barış Ödülüne (Nobel Peace Prize) Aday Gösterilmesine Esas Arşiv Bilgileri[9] VENİZELOS’UN ATATÜRK’Ü NOBEL’E ADAY GÖSTERDİĞİ MEKTUP Venizelos’un Nobel Ödül Komitesi Başkanı’na gönderdiği, Atatürk’e Nobel Barış Ödülü Verilmesiyle İlgili Mektubunun Örneği [11] Bu mektubunun 18.07.2025 tarihli ChatGBT Türkçe çevirisi şöyledir: Atina, 12 Ocak 1934 (Norveç, Oslo – Nobel Ödülü Komitesi Başkanına) Sayın Başkan, Yaklaşık yedi yüzyıl boyunca tüm Yakın Doğu ve Orta Avrupa’nın büyük bir kısmı kanlı savaşların sahnesi olmuştur. Bunun başlıca nedeni Osmanlı İmparatorluğu ve Sultanların mutlakiyetçi rejimiydi. Hristiyan halkların boyunduruk altına alınması, Haç ile Hilal arasındaki din savaşları ve bunun doğal sonucu olan bu halkların özgürleşme çabasıyla art arda gelen isyanlar, sürekli bir tehlike kaynağı oluşturan bir durum yaratmıştı. Osmanlı İmparatorluğu Sultanların verdiği şekli korudukça bu durum bir tehlike kaynağı olarak kalmaya devam edecekti. 1922’de Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması ve Mustafa Kemal Paşa’nın ulusal hareketinin düşmanlarına karşı zafer kazanmasıyla, bu istikrarsızlık ve hoşgörüsüzlük hali kesin olarak sona erdirilmiştir. Gerçekten de, bir ulusun yaşamında bu kadar kısa sürede bu denli köklü bir değişim nadiren gerçekleşmiştir. Çöküşte olan, hukukun ve dinin iç içe geçtiği teokratik bir rejimle yönetilen bir imparatorluğun yerini, canlı ve yaşam dolu ulusal ve modern bir devlet almıştır. Büyük reformcu Mustafa Kemal Paşa’nın öncülüğünde Sultanların mutlakiyetçi rejimi kaldırılmış ve devlet kesin olarak laik bir hale getirilmiştir. Bütün ulus, ilerlemeye doğru atılım yaparak, haklı olarak, uygar halkların öncüsü konumuna ulaşmayı amaçlamıştır. Ama barışın sağlamlaştırılmasına yönelik hareket, Türkiye’nin bugünkü belirgin etnik yapısını kazandıran bütün iç reformlarla el ele ilerlemiştir. Gerçekten de, Türkiye başka milletlerin yaşadığı bazı bölgeleri kaybetmeyi sadakatle kabul etmiş ve sınırlarının bu şekilde, etnik ve siyasi olarak, anlaşmalarla belirlenmiş olmasından açıkça memnun kalarak, Yakın Doğu’da gerçek bir barış direği haline gelmiştir. Biz Yunanlılar ise, uzun yüzyıllar boyunca Türkiye ile sürekli bir çatışma durumunda geçmiş olan kanlı mücadelelerin ardından, bu ülkenin eski Osmanlı İmparatorluğu’nun ardılı olarak geçirdiği derin değişimlerin etkilerini ilk hissedenler olduk. Küçük Asya felaketinin hemen ardından, savaş sonrası milli bir devlet olarak yeniden doğmuş olan Türkiye ile bir uzlaşma olasılığını fark ederek, ona samimi bir şekilde uzlaşma eli uzattık ve Türkiye bunu içtenlikle kabul etti. Bu yakınlaşma, olası en ağır anlaşmazlıklarla birbirinden ayrılmış halklar arasında bile, bu halklar barışa yönelik samimi bir arzuya kendilerini açtıklarında, sadece her iki ülke için değil, aynı zamanda Yakın Doğu’da genel barış düzeninin korunması açısından da faydalar doğmuştur. Ve barış davasına bu değerli katkının sahibi, hiç kuşkusuz Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa’dır. Bu nedenle, 1930 yılında Yunan Hükümeti Başkanı sıfatıyla, Yunan-Türk Paktı’nın imzalanmasının Yakın Doğu’da barış yolunda yeni bir çağ açtığı bir dönemde, Mustafa Kemal Paşa’nın Nobel Barış Ödülü’ne adaylığını sunma onuruna sahibim. Sayın Başkan, en yüksek saygılarımla arz ederim. Elefthérios Kyriákou Venizélos Mektupla ilgli Nobel Barış Ödülü arşivine erişim, gerekli formu doldurarak, başvuru yoluyla sağlanabilmektedir. 1934 yılı Nobel Barış Ödülü için, Norveç Parlamentosu tarafından seçilen Nobel Ödülü Komitesi’ne, Mustafa Kemal Atatürk ile Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Franklin Delano Roosevelt’in de aralarında bulunduğu, toplam yüz üç kurum, kuruluş ve şahıs için teklifte bulunulmuştur. Nobel Ödülü Komitesi Venizelos’un Atatürk için yaptığı teklifi, diğer bütün adaylar gibi, değerlendirmeye almıştır. Ancak Komite, yapmış olduğu değerlendirme sonunda, 1934 yılı Nobel Barış Ödülü’nün, silahsızlanma çalışmalarındaki gayretlerinden dolayı İngiliz İşçi Partisi lideri Arthur Henderson’a verilmesini uygun görmüştür. [12] [1]Wikipedia, (tr.wikipedia.org), “Eleftherios Venizelos”, erişim: 22.05.2025 [2]Recep Akdur (recepakdur.com), Prof. Dr. Recep Akdur (Başkent Üniversitesi), “Küçük Asya Felaketi (Megali İdea)”, s.3-4, erişim: 22.06.2025 [3]Cumhuriyet (cumhuriyet.com.tr), “30 Ağustos Zafer Bayramı: Venizelos, Atatürk’ü Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterirken ne demişti?”, 30.08.2023, erişim: 07.07.2025 [4]Fotoğraflar: İşte Atatürk (isteataturk.com), “ Atatürk’ün Kronolojik Fotoğrafları / Ekim 1930”, erişim: 22.06.2025 [5]BBC NEWS (bbc.com), Stelyo Berberakis :“Venizelos, Atatürk’ü Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterirken ne demişti?”, 30 Ağustos 2024, erişim: 22.06.2025 [6]Wikipedia (tr.wikipedia.org), “Alfred Nobel, Nobel Ödülü, Nobel Barış Ödülü”, erişim: 06.07.2025 [7]The Nobel Peace Prize (Nobel Barış Ödülü), “Archive of the Norwegian Nobel Committee and The Norwegian Nobel Institute(Norveç Nobel Komitesi ve Norveç Nobel Enstitüsü Arşivi) / About the Nobel Peace Prize (Nobel Barış Ödülü Hakkında Nomination / (Adaylık))”, erişim: 18.07.2025 [8], 9, 10The Nobel Prize (nobelprize.org), “Nomination Archive (Adaylık Arşivi)”, erişim: 06.07.2025 [11]Ulusal Araştırma ve Çalışmalar Vakfı “Eleftherios K. Venizelos” Eleftherios Venizelos Evi – Müzesinin, 17.07.2025 tarihli e-posta yanıtı. [12]Dergi Park, (dergipark.org.tr), Yrd. Doç. Dr. Zafer ÇAKMAK (Fırat Üniversitesi), “Venizelos’un Atatürk’ü Nobel Barış Ödülüne Aday Göstermesi””, s. 100-101, erişim: 22.06.2025
YUNANİSTAN, Girit, Hanya, Chalepa, Ulusal Araştırma ve Çalışmalar Vakfı “Eleftherios K. Venizelos” Eleftherios Venizelos Evi – Müzesi: Yunan Devlet ve Siyaset Adamı Venizelos’un Atatürk’ü Nobel Barış Ödülüne Aday Gösterdiği Mektubun Örneği YUNANİSTAN, Girit, Hanya, Chalepa, Ulusal Araştırma ve Çalışmalar Vakfı “Eleftherios K. Venizelos” Eleftherios Venizelos Evi – Müzesi: Yunan Devlet ve Siyaset Adamı Venizelos’un Atatürk’ü Nobel Barış Ödülüne Aday Gösterdiği Mektubun Örneği Mektup, Yunanistan’ıni Girit adasındaki Hanya kentinin Halepa ilçesinde bulunan, Ulusal Araştırma ve Çalışmalar Vakfı “Eleftherios K. Venizelos” Eleftherios Venizelos Evi – Müze’sindedir Eleftherios Kyriakou Venizelos (6 Ekim 1910 – 25 Şubat 1915), 1910 ile 1933 yılları arasında, sekiz dönemde toplam 12 yıldan fazla Yunanistan başbakanı olarak görev yapmış Yunan siyasetçi ve devlet adamıdır. Liberal Parti’nin kurucusu ve ilk başkanıdır. Yunan ulusal kurtuluş hareketinin önde gelen önderlerlerinden birisi ve Megali İdea‘nın da mimarlarındandır.[1] Megali İdea (Büyük İdeal / Büyük Yunanistan), Fatih’in 1453’de İstanbul’u alarak son verdiği Bizans İmparatorluğu’nun toprakları ile geçmişte Yunanca konuşulan diğer tüm toprakların da Yunanistan’ın hakkı olduğunu ileri süren; bu toprakları geri alarak başkenti İstanbul (Konstantinopolis) olan, Büyük Helen İmparatorluğu‘nu yeniden kurma düşüncesidir. Megali İdea’nın önemli önderlerinden biri Yunan tarihinin ünlü şairi ve ulusal kahraman olarak kabul edilen Rigas Ferreos’tur (1757-1798). 1791 yılında Bükreş’te bulunduğu bir sırada “Megali İdea Haritası” olarak da bilinen Helen İmparatorluğu haritasını çizmiş ve 1796 yılında Viyana’da bastırmıştır. Bu haritada; Yunanistan’ın günümüzdeki topraklarına ek olarak, Makedonya, Batı ve Doğu Trakya, Balkanlardaki tarihi Epir bölgesi, Ege adaları, Girit, Rodos, Kıbrıs, Anadolu’nun yarıdan fazlası, Bozcaada, Karadeniz Bölgesi ile İstanbul, Helen /Yunan toprakları olarak gösterilmiştir. Buna göre; eskiden Yunanca konuşulan tüm toprakları sınırları içine alan bu devletin adı “Helen Cumhuriyeti” resmi dili ise Yunanca olacaktı.[2] Türkiye ile Yunanistan 20. yüzyıl başlarında savaşıyordu. “Savaş, Yunanistan’ın, İngiltere’nin de teşvikiyle 19 Mayıs 1919’da İzmir’i işgal etmesiyle başlamıştı. 30 Ağustos 1922 Türkiye’nin Kurtuluş Savaşı, Yunanistan’ın da “Küçük Asya Felaketi” oldu. Savaş sonrası Türkiye Cumhuriyeti kuruldu.”[3] Venizelos, Yunanistan’da 1920’de seçime gitti. Seçimleri “Evlatlarımızın Anadolu’da ne işi var, onları geri getireceğiz” sloganları atan muhalefetteki Kral I. Konstantin yanlısı partilerin koalisyonu kazandı. Ancak göreve gelen hükümet, İngiltere ve Fransa’nın uyarılarına rağmen, Yunan ordusunu geri çekmedi ve orduya Ankara’ya ilerlemesi emri verdi. Yenilgiden sonra Yunanistan’da askeri darbe yapıldı. Ankara’ya ilerleme emrini veren ve ikisi başbakanlık yapmış beş siyasetçi (Dimitrios Gounaris, Georgios Baltatzis, Nikolaos Stratos, Nikolaos Theotokis, Petros Protopapadakis) ile ordunun “Küçük Asya (Anadolu) Komutanı” Georgios Hatzianestis, alelacele kurulan Askeri Mahkeme’de “vatan hainliği” suçlamasıyla yargılandı. Yargılanan altı kişi de suçlu bulundu ve kurşuna dizildi. Venizelos ise 1923’te Lozan Antlaşması’nı imzaladıktan sonra yapılan seçimlerde birkaç kez daha başbakanlık koltuğuna oturmuştur. Yunanistan’da Venizelos’un 1928’deki iktidara gelişi, Türk-Yunan ilişkileri açısından yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. Venizelos Yunanistan’da iktidara geldikten sonra, geçmişte Megali İdea’yı gerçekleştirebilmek için Türkiye’ye karşı takip ettiği yayılmacı dış politikadan vazgeçerek, Türk-Yunan dostluğunu kurabilmek için bazı girişimlerde bulunmuştur. Venizelos’un Türkiye ile dostluk kurma girişimleri, Atatürk tarafından da memnuniyetle karşılanmıştır. Venizelos Türkiye’ye davet edilmiştir. Venizelos, 1930’da heyetiyle birlikte Ankara’yı ziyaret etmiş, Ankara Palas’ta verilen davette Atatürk ile baş başa görüşmüş ve dönemin başbakanı İsmet İnönü’yle Türk-Yunan Dostluk ve İşbirliği Anlaşması’nı imzalamıştı. Mustafa Kemal Atatürk Cumhuriyet Bayramı Balosu’nda Yunanistan Başbakanı Venizelos’la ve Macaristan Başbakanı Kont Betlen birlikte. (29.10.1930) Mustafa Kemal Atatürk Macaristan Başbakanı Kont Betlen ve Yunanistan Başbakanı Venizelos ile Meclisten çıkarken. (29.10.1930)[4] On binlerce kişinin hayatına mal olan ve milyonlarca insanın mübadele edilmesiyle son bulan savaştan 12 yıl sonra, savaşta yenik düşen Yunanistan’ın önderi Eleftherios Venizelos, 1934’te savaşın galibi ve Balkan Paktı’nın gerçek kurucusu olduğuna inandığı eski düşmanı Mustafa Kemal Atatürk’ü Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterdi.[5] Nobel ödülleri, İsveçli kimyager ve mühendis Alfred Bernhard Nobel’in (1833 – 1896) vasiyeti gereği verilmektedir. Alfred Nobel, şiir ve tiyatro yazan bir mucit, girişimci, bilim insanı ve iş adamıydı. Dinamitin de mucidi olan Alfred Nobel, vasiyetinde, mirasının Nobel Ödüllerinin enstitüleştirilmesi için kullanılmasını ve bu amaçla her yıl 33.200.000 kronunun insanlığa hizmette bulunanlara sunulmasını istemiştir. 1900 yılında İsveç hükûmeti Nobel Vakfı’nı kurmuştur. Nobel Ödülleri bu tarihten sonra düzenli olarak verilmektedir. İlk Nobel Ödülleri 1901 yılında verildi Ödüller her yıl Alfred Nobel’in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık’ta verilir. Nobel ödülleri, fizik, kimya, tıp veya fizyoloji, edebiyat ve barışa hizmet olmak üzere toplam beş dalda verilir. Fizik, kimya, ekonomi alanlarındaki ödülleri İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi; fizyoloji veya tıp alanındaki ödülleri İsveç Akademisi Karolinska Enstitüsü; edebiyat ve barış alanındaki ödülleri Norveç Nobel Komitesi vermektedir. Nobel Barış Ödülü, Alfred Nobel’in vasiyeti uyarınca, her yıl ulusların ve halkların kardeşliği, silah ve orduların azaltılması ve barış kongreleri düzenlemek için en çok çaba sarfeden kişi, kişiler veya kuruluşlara verilir. Ödül komitesinin üyeleri ise Norveç parlamentosu tarafından seçilir. [6] Venizelos, Atatürk’ü Nobel Barış Ödülü’ne aday göstermek için, Norveç’in başkenti Oslo’da bulunan Nobel Ödülü Komitesi Başkanlığına, 12 Ocak 1934 tarihli üç sayfadan oluşan Fransızca olarak yazılmış bir mektup gönderdi. Venizelos’un, Atatürk’ü Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterdiği 12 Ocak 1934 tarihli Fransızca yazılmış bu mektubun orijinali, Oslo’daki Norveç Nobel Enstitüsü’nde bulunan Nobel arşivlerindedir. Arşiv bilgileri (ADAY: Mustafa Pascha Kemal;Founder and president of the Republic of Turkey (1923-1938) (Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve cumhurbaşkanı (1923-1938)). ADAY GÖSTEREN: B K Veniselos; Member of the Greek parliament (Yunan parlamentosu üyesi); Nomination for Nobel Peace Prize, Year: 1934, Number: 24 – 1 (Nobel Barış Ödülü Adaylığı, Yıl: 1934, Sayı: 24 – 1) biçimindedir.[7] K. Venizelos’un Nobel Ödül Komitesi Başkanı’na gönderdiği, Mustafa Kemal Atatürk’e Barış Ödülü verilmesiyle ilgili mektubunun bir örneği ise Yunanistan’da Eleftherios K. Venizelos Ulusal Araştırma ve Çalışmalar Vakfı’ndadır. Eleftherios Kyriakou Venizelos Ulusal Araştırma ve Çalışmalar Vakfı (Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος”), Venizelos’un eserleri ve dönemi üzerine araştırma ve inceleme merkezi oluşturmak amacıyla 26 Mart 2000 tarihinde kurulmuştur. Vakfın merkezi, Hanya’nın Halepa kentindeki 1877 yılından kalma tarihi Eleftherios Venizelos konutudur. İdari ve Bilimsel Hizmetleri ise Kasım 2005’ten bu yana Venizelos Evi’nin karşısındaki eski Vloum Evi’nin restore edilmiş binasında bulunmaktadır. Ağustos 2007’de binaya Vakfın ilk Başkanı’nın onuruna “Metropolitan Irineos Galanakis” Konağı adı verilmiştir. Yunanistan Parlamentosu, Vakfın kuruluşunu (2841/21-9-2000 sayılı Kanun ve 4386/11-05-2016 sayılı Kanunla değiştirildiği şekliyle) onaylamış, himayesine almış ve kurucu üye yapmıştır. Vakfın tüzüğü, Girit Yerel Kilisesi ve Yerel Yönetimi, önde gelen bilim, kültür ve ekonomi kurumları (Girit Teknik Üniversitesi, Benaki Müzesi, ELIA, Bodossaki Vakfı, Girit Ortodoks Akademisi, “Ayasofya” Kamu Yararına Vakıf, Ulusal Banka, Pire Bankası, Hanya Bankası, ANEK, İNKA Kooperatifi vb.), bilimsel dernekler, yabancı kuruluşlar ve kamusal yaşamın önemli isimleri de dahil olmak üzere 32 üye tarafından imzalanmıştır. Vakıf, Venizelos’un yaşamı ve eserleriyle ilgili olan ve 19. yüzyılın ortalarından 1960’ların sonuna kadar olan dönemi kapsayan arşiv koleksiyonlarına sahiptir. Vakfın arşiv koleksiyonları, el yazmaları, grafik sanat eserleri (kartpostallar ve taşbaskılar – posterler), haritacılık materyalleri ile mikrofilm ile fotoğrafrafik ve görsel-işitsel materyallerini (büyük ressamların orijinal eserleri, taşbaskı serileri, haritalar, fotoğraf plakaları, nadir fotoğraflar, kartlar, slaytlar ve fotoğraf negatifleri) içermektedir. Ayrıca 2.500 sayfalık yayın bulunmaktadır. Vakfın müze koleksiyonu da benzersiz bir nadirliğe sahiptir ve sanat eserleri (madalyalar, halk sanatı, azizler, heykeller, minyatür el sanatları, mücevherler, tablolar, sikkeler, mühürler, duvar resimleri, fotoğraflar), mobilyalar, objeler, aydınlatma armatürleri, halılar, kumaşlar, giysiler ve araçlardan oluşmaktadır.[8] Venizelos’un Atatürk’ü Nobel Barış Ödülüne aday gösterdiğ mektubun Yunanistan’da bulundukları yer konusunda, Κεντρική Υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους (Γ.Α.Κ.) (Genel Devlet Arşivleri Merkez Servisi (G.A.K.)) ile Eleftherios K. Venizelos” Ulusal Araştırma ve İnceleme Vakfı‘na 14.07.2025 tarihinde e-posta göndererek bilgi talep ettik. Her iki kurumun 16.07.2025 tarihli e-posta yanıtlarına dayalı olarak; bu mektubun bir örneği Yunanistan’da Eleftherios K. Venizelos Ulusal Araştırma ve Çalışmalar Vakfı’ndadır. Bu bilgi, böylece doğrullanmış bir bilgidir. 3 sayfadan oluşan ve Fransızca yazılmış olan mektup, Vakfın Benaki Müzesi’nde bulunan Dijital Arşiv bölümünde saklanmaktadır. Sözkonusu mektup müzede ayrıca sergilenmemekte ancak, bir talep formu doldurularak görselleri alınabilmektedir. Bu çalışmadaki mektup görselleri de aynı yöntemle, “Elena Venizelou Square, Posta Kodu 73133, Chalepa, Hanya” adresinde bulunan Ulusal Araştırma ve Çalışmalar Vakfı “Eleftherios K. Venizelos” Eleftherios Venizelos Evi – Müze’sinden temin edilmiştir. Mektubun Ulusal Araştırma ve Çalışmalar Vakfı’nın web sitesindeki dijital arşiv bilgileri şöyledir: YEREL AYRINTILAR (Τοπικά Στοιχεία) ARŞİV MENŞE ORGANİZASYONU (ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΑΡΧΕΙΟΥ): Benaki Müzesi(Μουσείο Μπενάκη) BELGE ORIGIN ARŞİVİ (ΑΡΧΕΙΟ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΤΕΚΜΗΡΙΟΥ): Eleftherios Venizelos Arşivi (Αρχείο Ελευθερίου Βενιζέλου) BELGE NUMARASI (ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΕΚΜΗΡΙΟΥ): 108 BELGE KATEGORİSİ (ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΕΚΜΗΡΙΟΥ): El yazması materyal (Χειρόγραφο υλικό) BELGE DOSYASI (ΦΑΚΕΛΟΣ ΤΕΚΜΗΡΙΟΥ): Dosya 283() TANIMLAYLICI VERİLER (Περιγραφικά Στοιχεία) BELGE DİLİ (ΓΛΩΣΣΑ ΤΕΚΜΗΡΙΟΥ): Fransızca (Γαλλική) BAŞLIK (ΤΙΤΛΟΣ): E. Venizelos’un Nobel Ödül Komitesi Başkanı’na, Mustafa Kemal’e Barış Ödülü verilmesiyle ilgili mektubu. (Επιστολή του Ε.Βενιζέλου προς τον Πρόεδρο της Επιτροπής Βραβείου Νόμπελ σχετικά με την απονομή βραβείου ειρήνης στον Μουσταφά Κεμάλ.) TARİH (ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ): 1930 SAYFA SAYISI (ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΕΛΙΔΩΝ): 3 BELGE TÜRÜ (ΕΙΔΟΣ ΤΕΚΜΗΡΙΟΥ): Mektup (Επιστολή) BELGENİN ÖZGÜNLÜĞÜ (ΓΝΗΣΙΟΤΗΤΑ ΤΕΚΜΗΡΙΟΥ): Kopya (Αντίγραφο) ALMA YERİ (ΟΠΟΣ ΠΑΡΑΛΑΒΗΣ): Norveç (Νορβηγία) ÖZET (ΠΕΡΙΛΗΨΗ): Doğu’yu sarsan savaşlara Yunan-Türk uzlaşısıyla son verdiği için Mustafa Kemal’e Nobel Barış Ödülü verilmesini öneriyor. (Προτείνει να απονεμηθεί βραβείο Νόμπελ ειρήνης στον Μουσταφά Κεμάλ, επειδή έθεσε τέρμα στους πολέμους που συγκλόνισαν την Ανατολή, μέσω της ελληνοτουρκικής συνεννόησης.) BELGE GÖNDERENLER (ΑΠΟΣΤΟΛΕΙΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ): Venizelos Eleftherios K. 1864-1936 (Βενιζέλος Ελευθέριος Κ. 1864-1936) BELGELERİN ALICISI (ΠΑΡΑΛΗΠΤΕΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ): Nobel Ödülü Komitesi Başkanı (Πρόεδρος Επιτροπής Βραβείου Νόμπελ) BELGE REFERANSLARI (ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΟΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ): Kemal, Mustafa, Paşa (Κεμάλ, Μουσταφά, Πασά)[9]Venizelos’un Nobel Ödül Komitesi Başkanı’na, Mustafa Kemal’e Barış Ödülü verilmesiyle ilgili mektubunun Eleftherios Venizelos dijital arşivindeki bilgileri ve Türkçe çevirisi[10] Mektup, Yunanistan Search Culture portalında da yayımlanmıştır. (SearchCulture.gr, Yunanistan’ın dört bir yanındaki 112 kurumdan (müzeler, galeriler, kütüphaneler, arşivler, kültür ve araştırma merkezleri) sağlanan 150 dijital kültürel mirasa ve birr milyondan fazla öğeye erişim sağlayan Ulusal Dijital Kültürel İçerik portalıdır.) Bu portaldaki mektup ve arşivle ilgili bilgiler de şunlardır: Başlık (Τίτλος): E. Venizelos’un Nobel Ödül Komitesi Başkanı’na Mustafa Kemal’e Barış Ödülü verilmesiyle ilgili mektubu. (Επιστολή του Ε.Βενιζέλου προς τον Πρόεδρο της Επιτροπής Βραβείου Νόμπελ σχετικά με την απονομή βραβείου ειρήνης στον Μουσταφά Κεμάλ) Yaratıcı (Δημιουργός): Venizelos Eleftherios K. 1864-1936 (Βενιζέλος Ελευθέριος Κ. 1864-1936) Başbakanlar, Politikacılar, Gazeteciler, Avukatlar, Çevirmenler, Yazarlar (Πρωθυπουργοί, Πολιτικοί, Δημοσιογράφοι, Δικηγόροι, Μεταφραστές, Συγγραφείς) Venizelos Eleftherios, 1864-1936 Semantics.gr terim URI’si (Βενιζέλος Ελευθέριος, 1864-1936) Katsayı (Συντελεστής): Kemal, Mustafa, Paşa (Κεμάλ, Μουσταφά, Πασά) Nobel Ödül Komitesi Başkanı (Πρόεδρος Επιτροπής Βραβείου Νόμπελ) Yönlendirilen varlık (Αναφερόμενη οντότητα): Başbakanlar, Politikacılar, Cumhurbaşkanları, Askerler (Πρωθυπουργοί, Πολιτικοί, Πρόεδροι, Στρατιωτικοί) Kemal Atatürk Mustafa, 1881-1938 Semantics.gr terim URI’si (Κεμάλ Ατατούρκ Μουσταφά, 1881-1938) Tanım (Περιγραφή): Doğu’yu sarsan savaşlara Yunan-Türk uzlaşısıyla son verdiği için Mustafa Kemal’e Nobel Barış Ödülü verilmesini öneriyor. (Προτείνει να απονεμηθεί βραβείο Νόμπελ ειρήνης στον Μουσταφά Κεμάλ, επειδή έθεσε τέρμα στους πολέμους που συγκλόνισαν την Ανατολή, μέσω της ελληνοτουρκικής συνεννόησης) Tip (Τύπος): Mektup / El yazısı materyal (Επιστολή) Mektup Semantics.gr terim URI’si (Επιστολή) El Yazması Metin Semantics.gr terim URI’si (Χειρόγραφο) Kapsam (coğrafi veya zamansal) (Κάλυψη (γεωγραφική ή χρονική)): 1930 Oluşturulma tarihi (Ημερομηνία δημιουργίας): 1930 Zaman kapsamı (Χρονική κάλυψη): Modern Yunanistan (Νεότερη Ελλάδα) Savaşlar Arası Semantics.gr terim URI’si (Μεσοπόλεμος) Tarih (Χρονολογία): 1930 Dil (Γλώσσα): Fransızca (Γαλλική γλώσσα) Europeana tipi (Europeana τύπος): Metin/PDF (Κείμενο/PDF) Sağlayıcı (Πάροχος): Ulusal Araştırma ve Çalışmalar Vakfı “Eleftherios K. Venizelos” (Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος») Depo / koleksiyon (Αποθετήριο / συλλογή): Ulusal Araştırma ve Çalışmalar Vakfı “Eleftherios K. Venizelos” – Dijital Arşiv (Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» – Ψηφιακό Αρχείο) Bireysel koleksiyon (Επιμέρους συλλογή): Benaki Müzesi / Eleftherios Venizelos Arşivi (Μουσείο Μπενάκη Αρχείο Ελευθερίου Βενιζέλου)[11] Venizelos’un Nobel Ödül Komitesi Başkanı’na, Mustafa Kemal’e Barış Ödülü Verilmesiyle İlgili Mektubun Search Culture.Sitesindeki Bilgileri[12] VENİZELOS’UN ATATÜRK’Ü NOBEL’E ADAY GÖSTERDİĞİ MEKTUP Venizelos’un Nobel Ödül Komitesi Başkanı’na gönderdiği, Atatürk’e Nobel Barış Ödülü Verilmesiyle İlgili Mektubunun Örneği [13] Bu mektubunun 18.07.2025 tarihli ChatGBT Türkçe çevirisi şöyledir: Atina, 12 Ocak 1934 (Norveç, Oslo – Nobel Ödülü Komitesi Başkanına) Sayın Başkan, Yaklaşık yedi yüzyıl boyunca tüm Yakın Doğu ve Orta Avrupa’nın büyük bir kısmı kanlı savaşların sahnesi olmuştur. Bunun başlıca nedeni Osmanlı İmparatorluğu ve Sultanların mutlakiyetçi rejimiydi. Hristiyan halkların boyunduruk altına alınması, Haç ile Hilal arasındaki din savaşları ve bunun doğal sonucu olan bu halkların özgürleşme çabasıyla art arda gelen isyanlar, sürekli bir tehlike kaynağı oluşturan bir durum yaratmıştı. Osmanlı İmparatorluğu Sultanların verdiği şekli korudukça bu durum bir tehlike kaynağı olarak kalmaya devam edecekti. 1922’de Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması ve Mustafa Kemal Paşa’nın ulusal hareketinin düşmanlarına karşı zafer kazanmasıyla, bu istikrarsızlık ve hoşgörüsüzlük hali kesin olarak sona erdirilmiştir. Gerçekten de, bir ulusun yaşamında bu kadar kısa sürede bu denli köklü bir değişim nadiren gerçekleşmiştir. Çöküşte olan, hukukun ve dinin iç içe geçtiği teokratik bir rejimle yönetilen bir imparatorluğun yerini, canlı ve yaşam dolu ulusal ve modern bir devlet almıştır. Büyük reformcu Mustafa Kemal Paşa’nın öncülüğünde Sultanların mutlakiyetçi rejimi kaldırılmış ve devlet kesin olarak laik bir hale getirilmiştir. Bütün ulus, ilerlemeye doğru atılım yaparak, haklı olarak, uygar halkların öncüsü konumuna ulaşmayı amaçlamıştır. Ama barışın sağlamlaştırılmasına yönelik hareket, Türkiye’nin bugünkü belirgin etnik yapısını kazandıran bütün iç reformlarla el ele ilerlemiştir. Gerçekten de, Türkiye başka milletlerin yaşadığı bazı bölgeleri kaybetmeyi sadakatle kabul etmiş ve sınırlarının bu şekilde, etnik ve siyasi olarak, anlaşmalarla belirlenmiş olmasından açıkça memnun kalarak, Yakın Doğu’da gerçek bir barış direği haline gelmiştir. Biz Yunanlılar ise, uzun yüzyıllar boyunca Türkiye ile sürekli bir çatışma durumunda geçmiş olan kanlı mücadelelerin ardından, bu ülkenin eski Osmanlı İmparatorluğu’nun ardılı olarak geçirdiği derin değişimlerin etkilerini ilk hissedenler olduk. Küçük Asya felaketinin hemen ardından, savaş sonrası milli bir devlet olarak yeniden doğmuş olan Türkiye ile bir uzlaşma olasılığını fark ederek, ona samimi bir şekilde uzlaşma eli uzattık ve Türkiye bunu içtenlikle kabul etti. Bu yakınlaşma, olası en ağır anlaşmazlıklarla birbirinden ayrılmış halklar arasında bile, bu halklar barışa yönelik samimi bir arzuya kendilerini açtıklarında, sadece her iki ülke için değil, aynı zamanda Yakın Doğu’da genel barış düzeninin korunması açısından da faydalar doğmuştur. Ve barış davasına bu değerli katkının sahibi, hiç kuşkusuz Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa’dır. Bu nedenle, 1930 yılında Yunan Hükümeti Başkanı sıfatıyla, Yunan-Türk Paktı’nın imzalanmasının Yakın Doğu’da barış yolunda yeni bir çağ açtığı bir dönemde, Mustafa Kemal Paşa’nın Nobel Barış Ödülü’ne adaylığını sunma onuruna sahibim. Sayın Başkan, en yüksek saygılarımla arz ederim. Elefthérios Kyriákou Venizélos 1934 yılı Nobel Barış Ödülü için, Norveç Parlamentosu tarafından seçilen Nobel Ödülü Komitesi’ne, Mustafa Kemal Atatürk ile Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Franklin Delano Roosevelt’in de aralarında bulunduğu, toplam yüz üç kurum, kuruluş ve şahıs için teklifte bulunulmuştur. Nobel Ödülü Komitesi Venizelos’un Atatürk için yaptığı teklifi, diğer bütün adaylar gibi, değerlendirmeye almıştır. Ancak Komite, yapmış olduğu değerlendirme sonunda, 1934 yılı Nobel Barış Ödülü’nün, silahsızlanma çalışmalarındaki gayretlerinden dolayı İngiliz İşçi Partisi lideri Arthur Henderson’a verilmesini uygun görmüştür. [14] [1]Wikipedia, (tr.wikipedia.org), “Eleftherios Venizelos”, erişim: 22.05.2025 [2]Recep Akdur (recepakdur.com), Prof. Dr. Recep Akdur (Başkent Üniversitesi), “Küçük Asya Felaketi (Megali İdea)”, s.3-4, erişim: 22.06.2025 [3]Cumhuriyet (cumhuriyet.com.tr), “30 Ağustos Zafer Bayramı: Venizelos, Atatürk’ü Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterirken ne demişti?”, 30.08.2023, erişim: 07.07.2025 [4]Fotoğraflar: İşte Atatürk (isteataturk.com), “ Atatürk’ün Kronolojik Fotoğrafları / Ekim 1930”, erişim: 22.06.2025 [5]BBC NEWS (bbc.com), Stelyo Berberakis :“Venizelos, Atatürk’ü Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterirken ne demişti?”, 30 Ağustos 2024, erişim: 22.06.2025 [6]Wikipedia (tr.wikipedia.org), “Alfred Nobel, Nobel Ödülü, Nobel Barış Ödülü”, erişim: 06.07.2025 [7]The Nobel Prize (nobelprize.org), “Nomination Archive (Adaylık Arşivi)”, erişim: 06.07.2025 [8] Atom (Aramak greekarchivesinventory.gak.gr), “Ulusal Araştırma ve İnceleme Vakfı “Eleftherios K. Venizelos”, erişim: 16.07.2025 [9]Ψηφιακό αρχείο Ελευθερίου Βενιζέλου (Eleftherios Venizelos’un dijital arşivi). venizelosarchives.gr, “Arşiv Koleksiyonu / Yerel Ayrıntılar”, erişim: 16.07.2025, [10]Ψηφιακό αρχείο Ελευθερίου Βενιζέλου (Eleftherios Venizelos’un dijital arşivi). venizelosarchives.gr, “Arşiv Koleksiyonu / Yerel Ayrıntılar”, erişim: 16.07.2025 [11]Search Culture.gr (searchculture.gr), “Επιστολή του Ε.Βενιζέλου προς τον Πρόεδρο της Επιτροπής Βραβείου Νόμπελ σχετικά με την απονομή βραβείου ειρήνης στον Μουσταφά Κεμάλ. (E. Venizelos’un Nobel Ödül Komitesi Başkanı’na, Mustafa Kemal’e Barış Ödülü verilmesiyle ilgili mektubu.)”, erişim:16.07.2025 [12]Search Culture.gr (searchculture.gr), “Επιστολή του Ε.Βενιζέλου προς τον Πρόεδρο της Επιτροπής Βραβείου Νόμπελ σχετικά με την απονομή βραβείου ειρήνης στον Μουσταφά Κεμάλ. (E. Venizelos’un Nobel Ödül Komitesi Başkanı’na, Mustafa Kemal’e Barış Ödülü verilmesiyle ilgili mektubu.)”, erişim:16.07.2025 [13]Ulusal Araştırma ve Çalışmalar Vakfı “Eleftherios K. Venizelos” Eleftherios Venizelos Evi – Müzesi, 17.07.2025 tarihli e-posta yanıtı. [14]Dergi Park, (dergipark.org.tr), Yrd. Doç. Dr. Zafer ÇAKMAK (Fırat Üniversitesi), “Venizelos’un Atatürk’ü Nobel Barış Ödülüne Aday Göstermesi””, s. 100-101, erişim: 22.06.2025
LUGANSK HALK CUMHURİYETİ, Luhansk, City History and Culture Museum (Luhansk şehir tarihi ve kültür müzesi): Atatürk’ün Sovyet Mareşal Voroşilov’a Hediye Ettiği Saat LUGANSK HALK CUMHURİYETİ, Luhansk, City History and Culture Museum (Luhansk şehir tarihi ve kültür müzesi): Atatürk’ün Sovyet Mareşal Voroşilov’a Hediye Ettiği Saat Atatürk’ün hediye ettiği saat, Lugansk Halk Cumhuriyeti (Luhansk Halk Cumhuriyeti) başkenti Luhansk’ta (Lugansk / Луганск / Луганськ) bulunan Luhansk City History and Culture Museum’dedir. (Luhansk şehir tarihi ve kültür müzesi) Lugansk Halk Cumhuriyeti, Donbass Savaşı sırasında 28 Nisan 2014’te Ukrayna’da özerk, egemen bir cumhuriyet olarak kuruldu. Doğu Avrupa’da bir de facto (fiili) devlettir. Devam eden Rus-Ukrayna savaşı kapsamında bölgeyi işgal eden Rusya bölgede referandum düzenledi. Lugansk Halk Cumhuriyeti 30 Eylül 2022’de Rusya’ya katıldı. Hukuksal olarak ise (de jure), Ukrayna toprağı bir bölgedir. Luhansk’taki Tarih ve Kültür Müzesi binası 1880’lerde inşa edildi. 1919’a kadar, birinci katta Şehir Meclisi ve idarenin konferans salonu vardı. Zemin katı, bir dükkân ve bir matbaa kiralamıştı. Bahçede bir itfaiye tugayı ve çatıda da bir itfaiye istasyonu bulunuyordu. 1920’lerde binada bir inşaat teknik okulu faaliyet gösterdi. II. Dünya Savaşı’ndan sonra bir müzeye dönüştürüldü. Önce yerel tarih müzesi, ardından (1980) Sovyet politikacı ve askeri subayın adını taşıyan Kliment Voroshilov Müzesine dönüştü. Kliment Voroshilov Müzesi koleksiyonu, Voroshilov ailesine ait yaklaşık 36 bin sergiden oluşuyordu. Müze, 1990’da da Luhansk kenti Tarih ve Kültür Müzesi olarak yeniden düzenlendi. Luhansk Tarih ve Kültür Müzesi Luhansk Tarih ve Kültür Müzesi koleksiyonu, 50.000’den fazla parçadan oluşuyor. 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başına ait ev eşyaları, devrim öncesi şehir belgeleri ve fotoğrafları içeriyor. Müzede ana serginin yanı sıra Luhansk’ın ilk belediye başkanının eserleri ile doktorlar, eğitimciler ve hayırseverler de dahil olmak üzere yerel aydınların önde gelen temsilcileri yer alıyor. Müzenin koleksiyonunda yer alan ve 12 binden fazla kitaptan oluşan kütüphane özellikle değerlidir. Bu kütüphanede, Büyük Britanya Kraliçesi II. Elizabeth tarafından Mareşal Voroshilov’a sunulan Encyclopedia Britannica da yer alıyor.[1] Luhansk Tarih ve Kültür Müzesinde, Mareşal Voroşilof ve ailesine ayrılmış özel bir oda vardır. Oda duvarlarına mareşalin ve ailesinin fotoğrafları asılmış, vitrin camlarına mareşalin üniformaları, madalyaları, özel eşyaları ve kitapları dizilmişti. Mareşal Kliment Efremoviç Voroşilov (Климе́нт Ефре́мович Вороши́лов)[2], 4 Şubat 1881 – 2 Aralık 1969) 1903’te Rus Sosyal Demokrat Partisi’ne girdi. 1906’da Bolşevik delegesi olarak Stockholm kongresine katıldı. Birkaç defa tutuklandı ve sürgüne gönderildi. 1917 Ekim Devrimi’nden sonra Petrograd Savunma Komitesi Başkanı oldu. 1918’de Ukrayna 5. Kızıl Ordusu’nu kurdu. 10. Ordu kumandanıyken Çariçin Savunması sırasında Stalin ile dost oldu. Stalin’in Çariçin’den ayrılmasının ardından Troçki tarafından 10. Ordu kumandanlığından azledildi. 1925-1940 arasında Halk Savunma Komiserliği yaptı. II. Dünya Savaşı’nda Leningrad Savunmasını yaparak Wehrmacht’ın kenti ele geçirmesini önledi. Savaş sonunda mareşalliğe yükseltildi ve 1947’de Politbüro üyesi oldu. 1953-1960 arasında Yüksek Sovyet Prezidyumu Başkanlığı (cumhurbaşkanlığı) yaptı. Atatürk ile aynı yıl doğan Voroşilof 1969’da Moskova’da öldü. Maraşel Voroşilof’un Türkiye ile ilgisi, Kurtuluş Savaşı’nın sürdüğü yıllarda askeri bilgisiyle savaşın taktik ve stratejisine katkıda bulunması amacıyla Ankara’ya gönderilmesi ile başladı. Voroşilov, Türkiye’ye General Mihail Vasilyeviç Frunze ile gelmişti. General Frunze, Sovyetler Birliği tarihi içinde önemli bir yere sahipti. Lenin’in özel talimatıyla, olağanüstü elçi sıfatıyla 13 Aralık 1921′de Ankara’ya geldi. Voroşilov, Ankara’da askeri danışmanlık yaptı, Sovyet hükümeti ile yaptığı temaslarla TBMM Hükümeti’ne büyük yardımlar sağladı. Furunze ve Voroşilov’un maddi ve manevi destekleri her zaman devam etti. 1927’de Sovyetlerden gelen pek çok tank, top gibi ağır silahların Tophane Limanı’ndan Türkiye’ye giriş yapmış olması somut bir örnek olarak verilebilir. Özetle Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde Türk-Rus ilişkilerinin oldukça dostaneydi. [3] Kliment Yefremoviç Voroşilov, 1933 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nin onuncu kuruluş yıldönümü kutlamalarında dost ülkenin yanında yer almak amacıyla Sovyet hükûmeti tarafından Türkiye’ye gönderilen heyetin de başkanıydı. Heyetin resmî ziyareti 26 Ekim 1933’te İstanbul’a gelmeleri ile başlamış ve 10 Kasım 1933’te İstanbul’dan ayrılmaları ile son bulmuştur. Ziyaret sadece Ankara’da resmî temaslarda bulunulmasıyla değil Anadolu’nun birçok şehrine de ziyaret gerçekleşmesiyle kapsamlı bir gezi olmuştur. Bu kapsamda, Voroşilov başkanlığındaki Sovyet Heyeti 26 Ekim tarihinde İstanbul’dan özel bir trenle yola çıktı ve 27 Ekim 1933’te Ankara’ya ulaştı. Ankara Palas’ta konakladılar. Resmi ziyaretleri gerçekleştirdikten sonra, Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Bey tarafından Anadolu Kulübünde kendileri onuruna yemek verildi. Yemeğin akabinde saat 17.00’da Gazi Mustafa Kemal Paşa tarafından kabul edildiler. Görüşme yaklaşık 3 saat sürdü. Akşam saatlerinde ise Başbakan İsmet Paşa tarafından Sovyet Heyeti onuruna Ankara Palas’ta bir akşam yemeği verilmiştir. Heyet, 31 Ekim tarihinde Ankara’da birtakım incelemelerde ve ziyaretlerde bulundu. 1 Kasım tarihinde ise Sovyet heyeti, Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın açılış konuşmasını gerçekleştirdiği Türkiye Büyük Millet Meclisinin dördüncü dönem üçüncü yasama yılı açılışına katıldı. Voroşilov, yasama yılı açılışını cumhurbaşkanlığı locasından takip etti. Akşam saatlerinde ise kendilerine tahsis edilmiş özel bir tren ile Ankara’dan İzmir’e yola çıktılar. 4 Kasım tarihinde İzmir Valisi eşliğinde Bergama’yı gezdiler, burada tarihi kalıntıları ve yapılmakta olan kazıları incelediler. Mustafa Kemal Atatürk Cumhuriyet’in 10. Yıl Törenleri’nde, Rus Heyeti Başkanı Harbiye Komiseri Mareşal Voroşilov ile birlikte. (29.10.1933)[4] Sovyet Kliment Voroşilov ile Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk arasında özel bir dostluk vardı. Atatürk, bu dostluğun bir göstergesi olarak, Taksim Cumhuriyet Anıtında Voroşilov’a da yer verdirmiştir. İstanbul Taksim Meydanı’nda bulanan heykeltıraş Pietro Canonica’ın eseri olan, çevre düzenlemesini mimar Giulio Mongeri tarafından yapılan ve 8 Ağustos 1928’de açılan Cumhuriyet anıtının [5]bir köşesindeki Mustafa Kemal’in hemen solundaki sivil giyimli şahıs General Mihail Vasiliyeviç Frunze; Frunze’nin arka solundaki kasketli asker de bir başka Sovyet generali, Kliment Voroşilov’dur.[6] Taksim Cumhuriyet Anıtında Kliment Yefremoviç Voroşilov [7] Atatürk ile Kliment Voroşilov arasındaki özel dostluğun bir diğer göstergesi Atatürk’ün kendi altın saatini Voroşilov’a hediye etmesidir. Bu saat, Luhansk Tarih ve Kültür Müzesi’ndedir. Luhansk Tarih ve Kültür Müzesi’nde sergilenen Kliment Voroşilov’a ait eşyaları müzeye, oğlu Peter vermiştir. Oğul Peter’in de anlatımıyla saatin hikâyesi şöyledir: 29 Ekim 1933’deki Türkiye Cumhuriyeti’nin onuncu yıl dönümü nedeniyle bir heyetle birlikte Türkiye’yede bulunan Voroşilov, kutlama törenlerini Atarük’le birlikte tribününden izledi. Türkiye’den ayrılmadan önce, heyetin tüm üyelerine, konuklara verilen değer ve saygının ifadesi olarak, Türk ustalarının eşsiz eserleri olan gümüş ve altın ürünler, halılar, nargileler, silahlar gibi hediyeler verildi. Voroshilov’a tüm aksesuarlarıyla bir av seti hediye edildi. Türkiye Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, Voroşilov’a özel olarak kendi altın cep saatini verdi. Altın çerçeveli saate “KV” (Kliment Voroshilov) monogramını da kazıtmıştı. Türkiye Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk saati Voroşilov’a verirken, “Ülkemize tekrar gelirseniz, yapmanız gereken tek şey bu saatleri göstermektir, çünkü Türkiye’nin kalbine giden tüm kapılar günün veya gecenin herhangi bir saatinde sizin için açık olacaktır.” dedi.[8] Atatürk’ün Sovyet Mareşal Kliment Efremoviç Voroşilov’a Hediye Ettiği Saat[9] Atatürk’ün Kliment Voroşilov’a hediye ettiiği saat, halen Luhansk Tarih ve Kültür Müzesi’ndedir. Bu saat, 1 Mart 2011 tarihinde müzeyi ziyaret eden dönemin Türkiye Kiev Büyükelçisi Ahmet Bülent Meriç tarafından da görülmüştür. Bu tarihte büyükelçi önce, Lugansk Milli Taras Şevçenko Üniversitesi’deki Türk Merkezi Enteraktif Sınıfı açılışına katıldı. Projeyi Türkçe öğretmeni Melike Bahar Tike Tetik, eşi ve merkez müdürü Uğur Tetik ile bölüm başkanları Natalya Fediçiva hazırlamıştı. Tören bitiminde büyükelçi, buradakillerle akşamüzeri Lugansk Müzesinde görüşmek üzere sözleşerek üniversiteden ayrıldı. Büyükelçi öğleden sonra müzeye geldi. Üniversitedeki törende bulunan öğretmenler ile Lugansklı işadamı Mehmet Canlı da orada idi. Atatürk’ün Kliment Voroşilov’a hediye ettiiği ve güvenlik için müze kasasında muhafaza edilen saat kasadan çıkarıldı ve ziyaretçelere gösterildi. Bu önemli saati görmeye gelen büyükelçi ve yanındakiler, saatle birlikte çeşitli fotoğraflar da çektiler. (Bu çalışmadaki saat ile ilgili görseller de Melike Bahar Tike Tetik’e aittir) Lugansk kentindeki Tarih Müzesi’nde Mareşal Voroşilov’un özel eşyaları arasında bulunan ve büyükelçi Meriç için de kasadan çıkarılan altın cep saati günümüzde bile zamanı net olarak göstermektedir.[10] Büyükelçi Ahmet Bülent Meriç ile Diğer Yetkililer ve Atatürk’ün Voroşilof’a Hediyesi Saat[11] Büyükelçi Ahmet Bülent Meriç ve Atatürk’ün Voroşilof’a Hediyesi Saat [12] Görselinde de net biçimde görüldüğü üzere saat, açılır-kapanır bir tasarıma sahiptir; sağ alt köşesinde metal bir klips / zincir bağlantısı vardır. Saatin özgün tasarımı, dönemin zarafetini ve Atatürk’ün diplomatik inceliğini yansıtmaktadır. Müzedeki saatin üzerinde, müze envanter numarası yer alan bir etiket mevcut olup, kadranı üzerinde de markası okunabilmektedir. Saatin görseli, sitemize de atıfta bulunularak, görselin temin edildiği öğretmen ile adı geçen büyükelçinin sosyal hesaplarında da paylaşılmıştır. [1] Ukrainian İnstitute (ui.org.ua), “ Museum of History and Culture (Tarih ve Kültür Müzesi)”, erişim: 02.07.2025 [2] Görsel: Wikipedi (tr.wikipedia.org), “Kliment Voroşilov”, erişinm: 02.07.2025 [3] Ukrayna Haber (ukraynahaber.com), “Atatürk’ün bir dosta hediyesi [İZLENİM]”, 12 Mart 2011, erişim: 02.07.2025, [4] İşte Atatürk (isteataturk.com), “Atatürk’ün Kronolojik Fotoğrafları / 1933 – Kasım”, erişim: 02.07.2025 [5] Vikipedi, “Taksim Cumhuriyet Anıtı”, erişim: 17.09.2024 [6] HaberTürk, Murat Bardakçı “Taksim’deki anıt ve Rusya gerçeği”, 21.12.2015, erişim: 17.09.2024 [7] Aydınlık (aydinlik.com.), “Atatürk, saatini hediye etmişti! O Sovyet Mareşal kim?”, 30 Nisan 2024 , erişim: 02.07.2025 [8]УКРАЇНА КРИМІНАЛЬНА (cripo.com.ua), “Невероятные похождения Клима Ворошилова в Турции (Kliment Voroşilov’un Türkiye’deki inanılmaz maceraları)”, 27.12.2016, erişim: 02.07.2025 [9] Görsel: Melike Bahar Tike Tetik [10] Ukrayna Haber (ukraynahaber.com), “Atatürk’ün bir dosta hediyesi [İZLENİM]”, 12 Mart 2011, erişim: 02.07.2025 [11, 12] Görsel: Melike Bahar Tike Tetik
Cibuti Cumhuriyeti: Atatürk Pulu CİBUTİ CUMHURİYETİ PULLARINDA ATATÜRK Cibuti Cumhuriyeti (Djibouti), 2023: Mustafa Kemal Atatürk (Ölümünün 85. Yılı) Cibuti Cumhuriyeti (Djibouti) 2023: Osmanlı İmparatorluğu’nun Sona Ermesinin 100. Yılı ve Mustafa Kemal Atatürk. [1] Cibuti Cumhuriyeti (Djibouti), 2023: Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. Yılı, M. Kemal Atatürk & Cumhurbaşkanı Erdoğan[2] [1] delcampe (delcampe.net/), “Pullar / Mustafa Kemal Atatürk”, erişim: 06.06.2025 [2] delcampe (delcampe.net/), “Pullar / Mustafa Kemal Atatürk”, erişim: 06.06.2025
Nijer Cumhuriyeti’nde Atatürk Konulu Antiye NİJER CUMHURİYETİ’NDE ATATÜRK KONULU ANTİYE Niger, 2011: Atatürk Konulu Antiye[1] Antiye (entier): Üzerinde alınacak ücreti gösterir pul baskısı bulunan resimli veya resimsiz posta kartlarına verilen addır.[2] [1] Vedat OSMANOĞLU, “Dünya Filatelisinde Atatürk”, erişim:03.06.2025 [2] Ankara Filateli Derneği, “Filateli Sözlüğü”, erişim: 04.06.2025
Orta Afrika Cumhuriyeti: Atatürk Pulu ORTA AFRİKA CUMHURİYETİ PULLARINDA ATATÜRK Orta Afrika Cumhuriyeti, 2023: Mustafa Kemal Atatürk / 1O0 Yıl Sonra Birinci Dünya Savaşı Sonrası Osmanlı İmparatorluğu [1] [1] delcampe (delcampe.net/), “Pullar / Mustafa Kemal Atatürk”, erişim: 06.06.2025
Yeni Zelanda Atatürk Pulu YENİ ZELANDA PULLARINDA ATATÜRK New Zealand / Yeni Zelanda (Jointly with New Zealand /Türkiye Cumhuriyeti İle Ortaklaşa), 18 March 1998: Atatürk (The Dardanelles Wars FDC / First Day Cover / Çanakkale Savaşları Yeni Zelanda Post İlk Gün Zarfı)[1] Pullar, iki ülkenin ortak puludur. İki ülke arasındaki dostluğu yansıtır. Pulların görselleri, Gelibolu’da yaşamını yitirmişlerin tasvir edilmiş heykellerini içerir. İki pul ve bir İlk Gün Zarfı, hem Türkiye’de hem de Yeni Zelanda’da basılmıştır. Türkiye pulu, yaralı bir ANZAC askerinin bir Türk askeri veya Mehmetçik tarafından ilk yardım noktasına taşınmasını; Yeni Zelanda pulu ‘Çocuklu Anne’ heykeli, geçmiş çatışmalarda şehit düşen Yeni Zelandalıları tasvir ediyor. New Zealand Post First Day Cover / Yeni Zelanda Postanesi İlk Gün Zarfı Üzerindeki Yazılı Metin: Atatürk’ün Çanakkale Savaşlarında Gelibolu’da yaşamını yitirenlerin annelerine seslenişindeki sözleridir: “Those heroes who shed their blood and lost their lives. You are now lying in the soil of a friendly country. Therefore, rest in peace. There is no difference between the Johnnies and the Mehmets to us where they lie side by side here in this country of ours.” Mustafa Kemal Atatürk 1934 Aynı pullar Türkiye’de, yazılı metnin Türkçeleştirilmiş biçimiyle düzenlenmiştir: Yeni Zelanda ile Ortaklaşa / Jointly with New Zealand, 1998: Atatürk (Çanakkale Savaşları / The Dardanelles Wars FDC / Floppy Disc Controller / İlk gün zarfı)[2] POSTA / FDC ÜZERİNDEKİ YAZI Atatürk’ün Çanakkale Savaşlarında Gelibolu’da yaşamını yitirenlerin annelerine seslenişindeki özlü sözleri: “Bu memleketin topraklarında kanlarım döken kahramanlar! Burada, dost bir vatanın toprağındasınız. Huzur ve sükûn içinde uyuyunuz. Sizler, Mehmetçiklerle yanyana koyun koyunasınız. Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar! Gözyaşlarınızı dindiriniz. Evlatlarınız bizim bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve rahat uyuyacaklardır. Onlar bu topraklarda canlarını verdikten sonra, artık bizim evlatlarımız olmuşlardır.” Mustafa Kemal Atatürk 1934 [1]Virtual New Zealand Sstamps (virtualnewzealandstamps.blogspot.com), “1998 Memorial Statues – Joint Issue with Turkey”, 24.10.2028, erişim: 10.05.2025 [2]Khalkedon Mezat (khalkedonmezat.com/), “199. Karma Filateli Müzayedesi”, erişim: 06.06.2025
AZERBAYCAN, Goranboy District: Atatürk küçəsi AZERBAYCAN, Goranboy District: Atatürk küçəsik Goranboy Atatürk küçəsi (Atatürk caddesi), Azerbaycan’ın Goranboy ilçesi’ndeki bir yoldur. Goranboy Atatürk küçəsi: Axundov küç., Vaqif Məmmədov küç., Məhsəti Gəncəvi küç., Cavadxan küç., Mübariz İbrahimov küç., Əlif Hacıyev küç., İdris Süleymanov küç. ve Xan Xoyski küç. ile bağlantılıdır.[1] Toplam mesafesi 1,59 km’dir. (5.216,78 fit) [1]Streets of Azerbaijan, “Atatürk küç., Goranboy District” erişim: 03.06.2025
Mali Cumhuriyeti Atatürk Pulu MALİ CUMHURİYETİ PULLARINDA ATATÜRK Mali Cumhuriyeti, 2015: Mustafa Kemal Atatürk (Çanakkale Savaşları 100. Yılı) [1] Mali Cumhuriyeti, 2015: Mustafa Kemal Atatürk (Çanakkale Savaşları 100. Yılı) [2] ChatGPT: Mali Cumhuriyeti, Atatürk temalı posta pulları basan ülkeler arasında yer almaktadır. Ancak, bu pulların çoğu resmi olarak onaylanmamış ve “yasadışı” (illegal) olarak kabul edilmektedir. Özellikle 2018 yılında basılan ve Atatürk’ün ölümünün 80. yılına ithafen tasarlanmış pullar, bu kategoride değerlendirilmektedir. Aynı dönemde, Birinci Dünya Savaşı’nın bitişinin 100. yılı temalı pullar da benzer şekilde yasadışı olarak sınıflandırılmıştır. Bu tür pullar, resmi posta işlemleri için geçerli değildir ve yalnızca koleksiyon amaçlı değerlendirilebilir. Koleksiyoncular, bu pulları genellikle filatelik değerleri ve nadirlikleri nedeniyle edinmektedir. Ancak, bu pulların yasal statüleri ve koleksiyon piyasasındaki değerleri konusunda dikkatli olunması önemlidir. (vedatosmanoglu.com.tr / golowesstamps.com) [1]khalkedonmezat.com, “89. Karma Filateli Müzayedesi / Yabancı Damgasız”, erişim: 31.05.2025 [2]khalkedonmezat.com, “65. Karma Filateli Müzayedesi / Yabancı Damgasız”, erişim: 31.05.2025